This post is also available in Engels.
We leven in een maatschappij die veel van ons kan vragen. Hoewel ons biologische stress systeem over het algemeen een godsgeschenk is— echt waar — is langdurig op de noodstand doorkarren, licht uitgedrukt, suboptimaal. De tank loopt leeg en je raakt opgebrand: je hebt een burn-out. Het is een veelbesproken thema: menig persoon heeft er wel eens iets over gehoord, gezien of gelezen. Maar wat is een burn-out eigenlijk?
Lastig te definiëren
Burn-out is onder die noemer voor het eerst beschreven in de jaren ’70 als een verschijnsel dat optreedt bij werknemers in mensgerichte beroepen zoals de zorg en het onderwijs. Bij een deel van deze werknemers werd geobserveerd hoe ze na verloop van tijd steeds vermoeider raakten, gingen twijfelen aan hun eigen competenties, en steeds meer mentale afstand van hun werk voelden. Sinds de jaren ’90 is deze definitie verbreed naar de gehele beroepswereld en ligt de focus van het fenomeen meer op aanhoudende stressgerelateerde klachten. De Wereld Gezondheidsorganisatie nam burn-out in 2019 op in de International Classification of Diseases (ICD-11) als ‘werkgerelateerd verschijnsel’. Stress, daarentegen, komt voor in alle domeinen van ons leven. Het is dan ook goed voor te stellen dat een combinatie van stress in de werk- en privésfeer kan leiden tot de kenmerkende uitputting van een burn-out.
De klachten van een burn-out hebben ook opvallend veel overlap met klachten die kenmerkend zijn van een depressie. Door deze overlap — uitputting, sombere gevoelens, moeite met concentreren —argumenteren sommige onderzoekers dat een burn-out eigenlijk gezien zou moeten worden als een werk-gerelateerde depressie. Opvallend is dat hoog opgeleide mensen vaker de “diagnose” burn-out krijgen en lager opgeleide mensen vaker de diagnose depressie. Dit reflecteert mogelijk de maatschappelijke kijk op burn-out en het verschil in stigma dat ligt op het hebben van een burn-out ten opzichte van een depressie.
Burn-out klachten
De afgelopen jaren kopten vele kranten met alarmerende cijfers als ‘1 op de 7 werkende Nederlander kampt met burn-out klachten’. Deze cijfers worden gebaseerd op een jaarlijks onderzoek van TNO en CBS. Echter, de burn-out klachten zoals hier gemeten zijn lichte stressklachten die we allemaal beleven in ons leven. Suggereren dat dit een directe samenhang heeft met burn-out of dat deze mensen op weg zijn naar een burn-out is misleidend. Dit is dan ook waarom TNO en CBS zijn gestopt met het rapporteren van deze cijfer op deze manier.
Stand van zaken
Nu, 50 jaar na het ontstaan van de term is er nog steeds veel onduidelijk over burn-out. Professionals hanteren verschillende definities en elke definitie is nog weinig specifiek of onderscheidend. Hierdoor kunnen artsen en psychologen een burn-out niet betrouwbaar vaststellen. Als gevolg is er een lucratieve markt ontstaan met honderden zelfhulpboeken en tal van therapievormen die mensen met deze serieuze en impactvolle stress-gerelateerde klachten zouden moeten helpen.
Grip op het fenomeen burn-out is er nog weinig. Psychiater en hoogleraar Stress en Veerkracht Christaan Vinkers schreef daarom dit boek over de wankele wetenschappelijke basis van burn-out, waar ik dit blog voor een deel op baseerde. Voor een verdere behandeling van dit onderwerp raad ik tevens deze podcast aan.
Gelukkig is er in de huidige maatschappij veel aandacht voor burn-out. Hopelijk helpt dit het broodnodige onderzoek ernaar mogelijk te maken.
Credits
Auteur: Lucas Geelen
Buddy: Judith Scholing
Redactie: Eline de Boer
Vertaling: Swantje Neil
Redactie vertaling: Elena Markantonakis
Afbeelding door Gift Habeshaw via Unsplash
