This post is also available in English.
Wat wel klopt
Ophiocordyceps unilateralis, beter bekend als de zombie-mier schimmel, is een opmerkelijk organisme uit het tropisch regenwoud. Deze schimmel kan het gedrag van een gastheer, in dit geval een onschuldige mier, manipuleren met vergaande resultaten. Er zijn angstaanjagende beelden van hoe deze schimmels zichzelf verspreiden en vermeerderen in hun gastheer wat uiteindelijk hun teloorgang betekent (voor de dapperen onder ons) en dit komt aardig in de buurt van bepaalde scenes uit de serie.
Maar hoe dan? Hoe beheerst de schimmel het gedrag van gastheer? Deze vraag houdt onderzoekers al enige tijd bezig. Door middel van experimenten waarbij schimmelinfecties werden veroorzaakt, observeerden ze dat de schimmel twee belangrijke stofjes afgaven aan het brein van de gastheer: GBA en sfingosine. Dit zijn heel specifieke stofjes waarvan we weten dat ze verband houden met neurologische en neurodegeneratieve aandoeningen. De geestverruimende effecten van andere schimmels houden hier ook verband mee, zij het in een heel andere context. “Magic mushrooms”, paddo’s in de volksmond, werden beroemd om de psychedelische effecten die ze hebben. Ze bevatten de stof psilocybine, welke inwerkt op receptoren (de communicatiekanalen op neuronen) waardoor er heel veel serotonine vrijkomt. Dit is een belangrijke neurotransmitter in het brein.
Wat niet klopt
Hoewel de serie laat zien dat de infecties plaatsvinden door bijten, is de werkelijkheid heel anders. De Ophiocordyceps-schimmels infecteren gastheren via in de lucht verspreide sporen, die daadwerkelijk bijtgedrag opwekken. Hierdoor wordt het slachtoffer gedwongen zich vast te bijten in een blad en daar tot het einde toe te blijven hangen (bekend als de doodsgreep). Zo wordt de mier een nest waaruit nieuwe sporen vrijkomen.
Anders dan in de serie kunnen besmette mieren geen netwerk vormen of kolonies van mierenzombies bouwen. Integendeel, de geïnfecteerde mieren worden gedwongen zich terug te trekken in een vochtigere omgeving, weg van hun nest, waardoor verdere verspreiding van de schimmel wordt vergemakkelijkt.
Maar het belangrijkste, en de reden dat je nog steeds hier bent, is dat deze schimmels geen mensen kunnen besmetten. Ze hebben een affiniteit voor mieren, en zelfs alleen een specifieke soort mieren. Onze lichaamstemperatuur is te hoog voor de meeste schimmels om te groeien en hetzelfde geldt voor Ophiocordyceps. Bovendien is de sprong van het zenuwstelsel van een mier naar dat van een mens enorm.
Dus ontspan en geniet van de serie voor wat het is: een boeiende, maar overdreven afschildering van de fascinerende wereld van de schimmelbiologie.
Header door Clyde Gravenberch on Unsplash
Auteur: Christina Isakoglou
Buddy: Francesca Abela
Redactie: Ellen Lommerse
Vertaling: Floortje Bouwkamp
Redactie vertaling: Marlijn ter Bekke