This post is also available in Engels.
Het goede voornemen als vijand: Een wolf in schaapskleren
Elk nieuw begin brengt hoop op verandering. Des te meer bij de start van een nieuw jaar: een nieuw begin op grote schaal. Het maken van goede voornemens is een bekende gewoonte rond deze tijd. Iedereen kondigt plannen en doelen aan voor het komend jaar, misschien moet jij dan ook maar meedoen? We zijn immers sociale dieren.
Goede voornemens maken kan een belonend gevoel geven, zelfs nog voordat je de doelen bereikt. We kondigen bovendien wel onze voornemens aan, maar niet hoe we van plan zijn de doelen te bereiken. Onderzoek toont aan dat de kans van slagen klein is als het doel vaag is en niet op te breken in genoeg kleine en haalbare stappen. Hierdoor kan een voornemen er toe leiden dat we vooral verliefd worden op het idee van een doel bereiken, in plaats van op de handelingen die daarvoor nodig zijn.
Misschien nog wel belangrijker: onze voornemens zijn soms niet echt in lijn met wie we zijn of willen zijn. Het voornemen om volgend jaar 10 kilo af te vallen zonder op dat moment ook maar aan iets van lichaamsbeweging te doen, wordt bijvoorbeeld een lastig verhaal. Zulke doelen zijn voorbeelden van het glimmend object syndroom; het doel lijkt sprankelend mooi en leuk, maar al snel blijkt de voorspelbare werkelijkheid van de acties die nodig zijn saai en stom. Hierin schuilt een valkuil van zelf-sabotage. Want als het doel al onrealistisch was om mee te beginnen, wie kan het ons dan kwalijk nemen als we het niet blijken te halen?
Als we het taalkundig bekijken, zijn ‘goede’ voornemens eigenlijk altijd gebaseerd op iets wat we ‘slecht’ vinden aan onszelf. Het doel is daarmee gestoeld op een negatief idee en de voorgenomen verandering is dan een vorm van zelfkastijding. Want als we dat onrealistische doel niet halen, voelen we ons nog rotter dan we al deden.
Hoe maak je een vriend van je goede voornemen
Het is bijna onmogelijk om een bestaande gewoonte te vervangen door een nieuwe gewoonte. Maar nieuwe gewoontes kunnen wel voortkomen uit bestaande gewoontes. Om een nieuwe gewoonte aan te leren moeten we gebruik maken van herhaling. Het is geen toeval dat veel apps die je iets leren willen dat je elke dag even oefent, bijvoorbeeld Duolingo, een app om talen te leren. Een uiltje dringt elke dag erop aan toch nog even wat woordjes en zinnetjes te oefenen, omdat je anders je ononderbroken reeks kwijt bent. Zo wordt een beloning beloofd zonder dat iets al te veel moeite kost. Dit doet er toe, want het volhouden van bepaald gedrag hangt af van hoe zeer we aangemoedigd worden om het te blijven doen – en het gevoel van succes dat je daarbij ervaart.
De motivatie om doelen te halen hangt samen met onze wens ons leven vorm te geven. We willen een gevoel van autonomie hebben als we onze vermogens uitbreiden, en dus niet zo zeer een straf vermijden. Neem dat mee bij het maken van een goed voornemen. Doelen blijken ook beter haalbaar als voortgang goed te meten is. Tegelijkertijd is het belangrijk dat de focus ligt op het proces van verandering en men verantwoordelijk wordt gehouden op basis van ontwikkeling, en niet zozeer de resultaten zelf. Dit kan je helpen het goede voornemen om iets te doen te veranderen in de juiste houding om het daadwerkelijk te doen; namelijk de saaie maar noodzakelijke werkelijkheid te omarmen om groei te bereiken.
Originele taal: English
Auteur: Christina Isakoglou
Buddy: Martina Arenella
Redacteur: Ellen Lommerse
Vertaalster: Floortje Bouwkamp
Redacteur vertaling: Roeland Segeren
Foto, met dank aan: Christina Isakoglou