This post is also available in Engels.
We hebben het allemaal wel eens meegemaakt: je bent te laat voor de tandarts en je rijdt 60 waar je maar 50 mag. Aan de zijkant van de weg staat een snelheidscamera en een zwart bord waarop een ☹ verschijnt. Je mindert direct vaart en voelt je een beetje slecht over het overtreden van de regels. Hoe kan een simpele tekening zulke sterke emoties veroorzaken?
Menselijke hersenen zijn voorgeprogrammeerd om gezichten te herkennen – in het bijzonder emotionele gezichten
De vaardigheid om vriend van vijand te kunnen onderscheiden heeft een cruciale rol gespeeld in onze overlevingskansen tijdens onze evolutie en kan verklaren waarom we een specifiek hersengebied hebben om gezichten te verwerken. De fusiform face area is een klein gebied onderaan de temporale kwab en is het meest actief als mensen gezichten zien of vormen die lijken op gezichten. In combinatie met andere sociale signalen, zoals emotie, stuurt dit efficiënte systeem ons gedrag en onze beslissingen. In ons dagelijks leven, waarin we gebombardeerd worden met informatie, geeft emotie duidelijk aan waar we onze aandacht op moeten richten. Studies tonen bijvoorbeeld aan dat we sneller reageren op emotionele gezichten dan op neutrale gezichten. Hoe gaan we dan om met tekeningen die lijken op gezichten, zoals emoji’s? Onderzoek hiernaar laat zien dat we op dezelfde manier reageren op emoji’s als op normale gezichten, vermoedelijk omdat we deze kleine tekeningen gebruiken in tekstberichten. Dit verklaart waarom een emoji op de weg meer in het oog springt dan een andere snelheidsmeter, zoals een getal.
Als je je bekeken voelt, verandert je gedrag (ten goede)
In plaats van emoji’s gebruikten bepaalde campagnes alternatieve afbeeldingen om ongewenst gedrag tegen te gaan. Een onderzoeksgroep van de Universiteit van Newcastle vond bijvoorbeeld dat je de hoeveelheid achtergelaten afval in een kantine drastisch kan verminderen door een simpele poster met mensenogen op te hangen. Twee keer zoveel studenten ruimden hun afval op als hun gedrag ‘bekeken’ werd door de ogen dan als er een neutrale afbeelding van bloemen op de poster stond. Op een vergelijkbare manier zorgde een poster met mensenogen ervoor dat fietsdiefstal verminderde in een berucht gebied waar vaak fietsen werden gestolen. Dit effect kan ook het resultaat zijn van de reflectie van je eigen ogen: in een ander experiment moesten kinderen slechts één chocoladereep uit een schaal pakken. De kans was groter dat kinderen zich aan de regels hielden als ze hun eigen gezichten in een spiegel konden zien. Het lijkt er daarom op dat de illusie van bekeken worden ervoor zorgt dat we nog eens na gaan denken als we van plan zijn de regels te overtreden.
Afremmen voor een glimlach
Terug naar emoji’s als snelheidsmeters. Onderzoekers in Finland en het Verenigd Koninkrijk hebben laten zien dat snelheidsmeters goed werken om te hard rijden tegen te gaan. Als de snelheidsmeters verdwenen, keerde de gemiddelde snelheid snel terug naar voorheen. Het lijkt er dus op dat er geen langetermijneffecten zijn. Daarnaast is er ook een proces dat na verloop van tijd opkomt: habituatie. Als je elke dag langs zo’n snelheidsmeter rijdt, zal je er minder sterk op reageren en mogelijk terugkeren naar je oude gewoontes. Hoewel emoji’s ons kunnen helpen om tijdelijk beter gedrag te vertonen, is het uiteindelijk aan onszelf om de juiste (en veilige) keuze te maken.
Credits
Auteur: Helena Olraun
Buddy: Kim Beneyton
Editor: Christienne Damatac
Vertaling: Wessel Hieselaar
Editor vertaling: Felix Klaassen
Afbeelding van: Helena Olraun