This post is also available in Engels.
De samenleving wordt steeds digitaler: we communiceren via sociale media, volgen onze gezondheid met behulp van apps en we werken op afstand. Wat zijn de mogelijkheden en risico’s van deze digitalisering voor de hersenfunctie? En hoe werken de neurowetenschappen samen met de politiek en justitie om het (mentale) welzijn te verbeteren? Deze vragen stonden centraal tijdens het symposium “The Future of the Mind” bij het Donders Instituut (DI), georganiseerd door het Radboud Healthy Brain initiatief.
De wereld in onze handen: voor- en nadelen van sociale media
Bijna iedereen bezit een smartphone. Dit stelt ons in staat om op elk moment in contact te blijven met onze vrienden. Maar Sander Schimmelpenninck en Kees Verhoeven uiten zorgen over de ongecontroleerde verspreiding van haat en desinformatie via sociale media en roepen op tot wetgevende maatregelen. We moeten echter niet in een ‘technologiepaniek’ belanden en alle nieuwe technologieën veroordelen, zegt Rogier Kievit, onderzoeker bij het DI. Onderzoek onder een zeer grote groep adolescenten toont minimale negatieve effecten van technologie op het welzijn in vergelijking met andere factoren. Bij LGBTQ-jongeren hebben sociale media zelfs positieve effecten laten zien. Kievit pleit voor grondige wetenschappelijke analyse van de voor- en nadelen van sociale media, inclusief kwantitatieve en kwalitatieve methoden waarbij betrokken individuen, zoals tieners, worden betrokken.
Hoe chatbots onze sociale wereld veranderen
Grote taalmodellen zoals ChatGPT worden steeds populairder. Tijdens het symposium stelde Peter Hagoort (oprichter en directeur van het Donders Instituut) dat ze onze sociale wereld fundamenteel zullen veranderen. ChatGPT “praat” net als een mens, met motieven en beloften, maar ervaart daarvan geen consequenties in onze sociale wereld. Beschouwen we deze AI dan als volledig afzonderlijk van mensen of integreren we het in onze sociale constructies? Tamar Sharon (co-directeur van iHub, Radboud’s centrum voor onderzoek naar digitalisering en de samenleving) toonde aan dat patiënten de reacties van een medische chatbot hoger waarderen dan die van artsen, zowel wat betreft kwaliteit als empathie. Dit illustreert de toeschrijving van menselijke eigenschappen aan technologie, maar ook de potentie van AI om de tijd van artsen vrij te maken terwijl patiënten tevreden blijven*.
Op het brein geïnspireerde technologie
Het programma dook ook in hersen-geïnspireerde technologie, zoals hersen-computerinterfaces. Karin Roelofs, onderzoeker bij het DI, gebruikt biofeedback om politieagenten te trainen hun hartslag te reguleren onder stress. Zij benadrukt de noodzaak van multidisciplinaire samenwerking tussen onder meer wetenschappers, ethici, juristen, beleidsmakers en gebruikers, om de algoritmen verder te verbeteren. Op consumenten gerichte hersen-computerinterfaces, zoals Neuralink, zijn ook een hot topic. André Janssen (hoogleraar privaatrecht) suggereert dat het tijdperk van hersen-computerinterfaces ongekende juridische vraagstukken met zich meebrengt, waaronder ethische kwesties, mensenrechten en gegevensbescherming.
Hoe hersenwetenschap het overheidsbeleid kan vormgeven
Alle presentaties tijdens het symposium benadrukten hoe fundamenteel en toegepast onderzoek—samen met een multidisciplinaire benadering—cruciaal zijn voor the future of the mind. Emily Murphy’s keynote introduceerde het concept van collectief cognitief kapitaal, dat hersenwetenschap en recht met elkaar verbindt ten behoeve van overheidsbeleid. De centrale vraag van dit concept is hoe we gedrags- en hersenwetenschappen kunnen gebruiken om wetgeving en overheidsbeleid te verbeteren en uiteindelijk ons welzijn te bevorderen. Onderzoek moet ons begrip van onderliggende mechanismen van AI op de maatschappij verdiepen en het is belangrijk om het gesprek tussen verschillende disciplines te blijven voeren.
In The Future of the Mind werden complexe discussies verkend op het snijvlak van gedrags- en hersenwetenschappen, kunstmatige intelligentie, ethiek, economie, filosofie en recht. Deelname aan deze discussie is cruciaal, zoals Pim Haselager als AI-filosoof benadrukt: “Technologie is als een rivier. Je kunt het niet stoppen aan de grens, het komt hoe dan ook, maar je kunt het wel sturen”.
Wilt u toekomstige evenementen bijwonen? Volg het Donders Instituut op sociale media om op de hoogte te blijven!
*Deze specifieke studie heeft niet de medische nauwkeurigheid van de chatbot beoordeeld, of deze vergeleken met menselijke artsen.
Credits
Auteur: Helena Olraun
Buddy: Viola Hollestein
Redacteur: Elena Markantonakis
Vertaling: Lucas Geelen
Redactie vertaling: Maartje Koot
Beeld van Pixabay via pexels.com
