This post is also available in Engels.
Deze blog is onderdeel van de Brain basics-zomerserie van dit jaar, waarin we ingaan op de algemene werking en ontwikkeling van ons brein.
Hoe de hersenen zijn ingedeeld weten we eigenlijk nog niet zo lang. Een van de eerste grote aanwijzingen over de indeling van de hersenen kwam door de arbeider Phineas Gage in 1859. Bij een ongeluk op zijn werk doorboorde een staaf de voorkant van zijn hersenen. Wonderbaarlijk genoeg kon hij alles nog: lopen, eten, praten, zien. Het enige wat veranderde was zijn persoonlijkheid. De eerder keurige man was opeens asociaal geworden. Hierdoor kwamen onderzoekers op het idee dat de hersenen een specifieke indeling hebben, met bepaalde functies die horen bij bepaalde gebieden.
De hersenstam: Schakelkast van de hersenen
We beginnen de reis bij het ruggenmerg. Door deze baan sturen zenuwen veel verschillende lichaamssignalen over bijvoorbeeld aanraking en organen naar de hersenen. Het ruggenmerg staat in verbinding met de rest van de hersenen via de hersenstam, waar basisfuncties zoals ademhaling, hartslag en lichaamstemperatuur geregeld worden. Aan de achterkant is de hersenstam verbonden met de kleine hersenen (het cerebellum), die bijvoorbeeld de coördinatie van je bewegingen en je evenwicht regelen. Het bovenste deel van de hersenstam, de thalamus, is een soort schakelkast. Daar wordt de informatie doorgegeven aan de grote hersenen (het cerebrum) die om de hersenstam heen liggen.
De grote hersenen: Het ingewikkelde werk
De thalamus verdeelt informatie over de grote hersenen waardoor je die informatie kunt waarnemen. Deze verdeling gebeurt op een gestructureerde manier. Sensorische informatie, zoals aanraking, gaat naar een deel van de hersenen dat de pariëtale kwab heet. Informatie vanuit je ogen gaat juist naar een deel achterin de hersenen, de occipitale kwab. Dit gebied wordt vrijwel helemaal gebruikt voor je zicht. Je gehoor wordt verwerkt in de temporale kwab. Zo vervolgt elke type informatie zijn eigen weg door het brein.
Teamwork
Informatieverwerking vindt plaats in de grijze stof die bestaat uit celkernen die vooral aan de buitenkant van de hersenen liggen. Hersencellen werken veel samen voor de uitvoering van complexe taken, zoals het maken van keuzes of het begrijpen van een tekst. Voor deze samenwerking communiceren ze via de witte stof. De witte stof bevindt zich vooral aan de binnenkant van de hersenen en bestaat uit een soort telefoondraden die de celkernen met elkaar verbinden. Deze verbindingen zijn bedekt met een isolerend laagje, waardoor de cellen extra snel met elkaar kunnen communiceren. Witte stof dankt zijn naam aan het witte eiwit (myeline) in dit laagje.
Het voorste deel van de hersenen, de frontale kwab, speelt een grote rol in het aansturen van complexe taken. De frontale kwab is het grootste en het ‘slimme’ deel van de hersenen. Het zorgt voor ons bewustzijn, controle over gedrag en emoties, en executieve vaardigheden. Het is daarom een belangrijk gebied voor onze persoonlijkheid. Nu weet je waarom Phineas Gage zijn ongeluk overleefde en van persoonlijkheid veranderde.
In de komende delen van deze serie zullen we verder ingaan op de anatomie, de ontwikkeling en de verschillende functies van ons brein.
Credits
Auteur: Judith Scholing
Buddy: Maartje Koot
Redactie: Marlijn ter Bekke
Vertaling: Helena Olraun
Redactie vertaling: Siddarth Chaturvedi
Beeld van David Rodrigo via Unsplash