This post is also available in Engels.
Met ouderdom komt wijsheid, maar helaas ook gebreken: je vergeet vaker iets en het duurt langer om iets nieuws te leren. Deze veroudering van de hersenen komt doordat de hersenen krimpen, de doorbloeding vermindert en door zogenaamde micro-hersenbloedingen. Hoewel je hier niet veel invloed op hebt, is er gelukkig toch een aantal dingen die je kunt doen om de achteruitgang af te remmen.
De hersenen krimpen
Als je ouder wordt, neemt het volume van de hersenen af (zie de afbeelding hieronder). Een van de belangrijkste oorzaken hiervan is dat de hersencellen krimpen en de verbindingen tussen hersencellen afnemen. Hierdoor kunnen hersencellen minder goed met elkaar communiceren.
Opvallend is dat dit proces in bepaalde hersengebieden sneller gaat, waarschijnlijk omdat deze gebieden gevoeliger zijn voor hart- en vaataandoeningen zoals een hoge bloeddruk en een verhoogd cholesterol. Een belangrijk hersengebied waarin de krimp sneller gaat is de hippocampus, verantwoordelijk voor het geheugen. Hierdoor kan je bijvoorbeeld wat vergeetachtiger worden. Maar ook de prefrontale cortex, het voorste deel van de hersenen, lijkt gevoeliger voor veroudering. Hierdoor word je bijvoorbeeld wat trager in het denken en begrijpen en kan je meer moeite krijgen met bepaalde functies, zoals plannen of je concentreren.
Verminderde doorbloeding van de hersenen
Een ander belangrijk onderdeel van veroudering is dat de doorbloeding van de hersenen afneemt. Dit heeft waarschijnlijk verschillende oorzaken, zoals het afnemen van bloedvaten door hart- en vaatziekten of ontstekingen als gevolg van stress of ziekte. Via het bloed komt er zuurstof naar de hersenen. De hersenen gebruiken wel 20% van de zuurstof die we opnemen, en zoals je je misschien kunt voorstellen, werken zij dus minder goed als de bloedtoevoer afneemt door veroudering.
Mini hersenbloedingen en infarctjes
Als laatste komen er bij veel mensen zogenaamde micro-hersenbloedingen of micro-herseninfarcten (verstopping van een bloedvat) voor. Dit klinkt misschien eng, maar het is een normaal onderdeel van veroudering. Je merkt hier zelf niks van en daarom worden dit ook wel ‘stille’ bloedingen of infarcten genoemd, omdat deze zo klein zijn dat de persoon het niet merkt. Echter zorgt dit samen met de mindere doorbloeding voor nog meer veroudering van het brein.
Hoe rem je de veroudering af?
Hoewel dit allemaal erg deprimerend klinkt, horen al deze veranderingen bij natuurlijke veroudering; het is dus normaal dat dit gebeurt. En er is ook goed nieuws: hoe snel of langzaam de veroudering gaat kan je namelijk zelf voor een deel beïnvloeden. Hersenveroudering versnelt bijvoorbeeld door stress, roken, alcoholgebruik en een ongezond dieet. Beweging vertraagt de hersenveroudering juist: bij mensen die meer bewegen blijven de hersenen beter doorbloed en blijft het denkvermogen op peil. Ook sociaal actiever zijn zorgt ervoor dat de verbindingen tussen de hersencellen intact blijven. Hoe eerder je hiermee begint, hoe beter. Als je de houdbaarheidsdatum van je brein dus wat wil verlengen, pak dan de wandelschoenen maar alvast uit de kast!
Meedoen aan onderzoek en je eigen hersenveroudering voorkomen?
Vanuit het Donders Instituut zijn we op zoek naar deelnemers tussen de 60-75 jaar. Kijk voor meer informatie op de website van de HELI studie en de COMBI studie.
Credits
Auteur: Judith Scholing
Buddy: Marlijn ter Bekke
Redactie: Felix Klaassen
Vertaling: Wessel Hieselaar
Redactie vertaling: Christienne Damatac
Beeld van Mikhail Nilov via Pexels