This post is also available in Engels.
Het is onvermijdelijk: als we ouder worden, verouderen onze hersenen mee. Dit proces begint al tussen je 30e en 40e levensjaar. Hoe snel dit gaat, is van veel dingen afhankelijk, zoals je leefstijl en gezondheid. Wat minder bekend is, en wat sinds kort wordt onderzocht, is dat ook je darmbacteriën hier een belangrijke rol in spelen.
Het microbioom
In je darmen leven miljarden bacteriën, van honderden soorten, die we samen ons microbioom noemen. Ze zijn met zoveel dat 1,5 kilo van je lichaamsgewicht puur bestaat uit bacteriën! De samenstelling van het microbioom wordt beïnvloed door veel verschillende factoren, zoals je leefstijl, dieet, omgeving en medicijngebruik.
Op de eerste plaats spelen deze bacteriën een belangrijke rol bij de vertering van vezels en koolhydraten, maar ze hebben ook andere functies. Zo produceren ze hormonen en ondersteunen ze het immuunsysteem. Ook wordt steeds meer bekend over de link tussen het microbioom en de hersenen: de samenstelling van darmbacteriën is bijvoorbeeld gelinkt aan psychische aandoeningen, zoals AHDH en depressie.
Je darmen en hersenen communiceren met elkaar
De darmen communiceren op verschillende manieren met de hersenen. Er loopt een belangrijke zenuw, de nervus vagus, van de darmen naar de hersenen waarmee de hersenen directe signalen naar de darmen stuurt en andersom. Daarnaast is er een belangrijke rol weggelegd voor het microbioom: het produceert stofjes en hormonen die invloed hebben op de rest van het lichaam en de hersenen. Ook kunnen ongunstige bacteriën een ontstekingsreactie in de darmen op gang brengen. Ontstekingsstofjes komen dan via de bloedbaan in de hersenen terecht waar ze voor schade en veranderingen kunnen zorgen. Dit proces is onder andere gelinkt aan de ontwikkeling van psychische aandoeningen, maar ook aan hersenveroudering.
Gezond ouder worden met gezonde darmen
Met name het tekort aan gunstige bacteriën en de stofjes die zij produceren, lijkt van invloed te zijn op hersenveroudering. Dit blijkt ook uit onderzoek: jonge mensen hebben doorgaans een ander microbioom dan ouderen. Ook weten we dat mensen met dementie, waarbij de hersenveroudering te snel gaat, een andere samenstelling hebben dan mensen zonder dementie.
Deze link tussen het microbioom en hersenveroudering biedt mogelijkheden: zou je bijvoorbeeld de hersenveroudering kunnen afremmen door het microbioom te sturen? Dit is getest in onderzoek met muizen: in dit onderzoek kregen oude muizen een poeptransplantatie van jonge muizen en andersom. Hierdoor werd het microbioom omgedraaid. Wat bleek? De jonge muizen met het oude microbioom kregen meer onstekingsactiviteit in de hersenen, wat leidde tot hersenveroudering. De oude muizen met een jong microbioom kregen juist minder ontsteking. Het lijkt er dus op dat je door je darmbacteriën gezond te houden, je de hersenveroudering kunt afremmen.
Als je niet per se zit te wachten op een poeptransplantatie zijn er gelukkig ook andere manieren om je microbioom te verbeteren. Door bijvoorbeeld veel vezels te eten stimuleer je de groei van gunstige bacteriën. Ook lichaamsbeweging, goed slapen en het verminderen van stress zijn goed voor je microbioom, en daarmee mogelijk dus ook voor je hersenen.
Meedoen aan onderzoek naar het microbioom en hersenveroudering?
Vanuit het Donders Instituut zijn we op zoek naar deelnemers tussen de 60-75 jaar voor een studie met een vitaminesupplement voor de darmen. Kijk voor meer informatie op de website van de COMBI studie.
Credits
Auteur: Judith Scholing
Buddy: Lucas Geelen
Redactie: Eline de Boer
Vertaling: Maartje Koot
Redactie vertaling: Vivek Sharma
Beeld van Monstera Production via Pexels