This post is also available in Engels.
Dat lezen goed voor de ontwikkeling van kinderen is, is niet onbekend. De populariteit van BookTok (TikTok) of Bookstagram (Instagram) zou doen denken dat het goed gaat met het leesplezier onder jongeren. Toch blijkt uit internationaal onderzoek van het Programme for International Student Assessment (PISA) dat leesplezier onder Nederlandse, Vlaamse en Duitse jongeren van 15 jaar oud afneemt. Onderzoek laat zien dat kinderen die al op hele jonge leeftijd leesplezier ervaren ook op latere leeftijd meer voordelen hebben van lezen en minder tijd achter een scherm doorbrengen. Maar wat zijn de voordelen van jong leesplezier stimuleren? En wat kunnen ouders doen om leesplezier bij hun kind te bevorderen?
Leesplezier en cognitie
Leesplezier is belangrijk voor de algehele taalontwikkeling en speelt ook een rol in andere aspecten van de ontwikkeling. Zo blijkt uit recent onderzoek dat kinderen tussen de 9 en 13 jaar oud die al langere tijd (tussen de 4 en 10 jaar) leesplezier ervaren, een betere cognitieve ontwikkeling hebben. Deze kinderen hebben bijvoorbeeld een langere aandachtspan dan kinderen die pas na hun 10e levensjaar of helemaal geen leesplezier hebben ontwikkeld. Hetzelfde onderzoek laat ook zien dat het totale hersenvolume en bepaalde hersengebieden een klein beetje groter zijn bij kinderen die vanaf jonge leeftijd lezen voor hun plezier. Het is dus zeker de moeite waard om vroegtijdig leesplezier bij kinderen te bevorderen.
Samenlezen
Een veel gegeven advies om leesplezier bij kinderen te bevorderen is om samen met ze te lezen. Verschillende wetenschappelijke onderzoeken bevestigen dat samen lezen bijdraagt aan een positieve houding van kinderen tegenover lezen. De manier waarop dit gebeurt is van belang. Zo werkt het bijvoorbeeld beter als het kind de voorleessessie stuurt in plaats van de ouder. Helaas gebeurt het vaak dat ouders gezamenlijk lezen opgeven als een kind niet merkbaar plezier ervaart. Bijvoorbeeld wanneer kinderen snel weg bewegen of niet het boekje van voor naar achter lezen. Dit gedrag betekent echter niet direct dat voorlezen geen goede activiteit is om samen te doen. Geef het dus niet zomaar op. Vind je het als ouder lastig om met je kind te lezen, of weet je niet zo goed wat je kan lezen met je kind? Bibliotheken organiseren vaak activiteiten rondom lezen voor kinderen, bijvoorbeeld tijdens de kinderboeken week (2 tot en met 13 oktober 2024). Of ga samen met je kind opzoek naar letters in het kasteel van de Letterprins, een online spel ontwikkeld door wetenschappers van het Donders Instituut om leesplezier te bevorderen.
E-boeken
Niet alleen het lezen van papieren boeken stimuleert kinderen om te lezen. Onderzoek liet zien dat ook het lezen van e-boeken een positief effect kan hebben op leesplezier en taalontwikkeling. Belangrijk hierbij is de juiste keuze van het boek. Onder andere het samen delen van ervaringen tijdens het lezen, creativiteit, en interactiviteit met het boek zijn belangrijk. Ondanks het positieve effect van digitale boeken, adviseert het onderzoek een afwisseling van digitaal en papieren boeken omdat sommige e-boeken niet per se extra verrijkend zijn voor leeservaring.
Zelf je leesplezier vergroten
Het is nooit te laat om ook als volwassene het plezier in lezen weer terug te vinden. Volg bijvoorbeeld een BookTok of Bookstragram account voor nieuwe tips in een genre dat jou aanspreekt. Ook de podcast van Culturele bagage “Een boekenclub met wijn: hoe krijg je jezelf weer aan het lezen?” geeft goede tips over hoe je als volwassenen weer met plezier gaat/blijft lezen.
Auteur: Anna Praat
Buddy: Lucas Geelen
Redactie: Dirk-Jan Melssen
Vertaling: Swantje Neil
Redactie vertaling: Elena Markantonakis
