This post is also available in Engels.
In je handen klappen, met je voeten tikken, je hoofd knikken… Elk van deze spontane ritmische bewegingen die we doen zonder er bij na te denken zijn in feite een vorm van dans. Het internationale laboratorium voor brein-, muziek-, en geluidsonderzoek (in Montreal, Quebec, Canada) definieert dans als volgt: de beweging van één of meer lichamen in een gechoreografeerde of geïmproviseerde wijze, eventueel onder begeleiding van muziek.
In een project met de naam “Mouvement de passage”*, werkten dansers en onderzoekers samen om te kijken naar hoe dans sociale interactie kan faciliteren. Dit project was specifiek gericht op het stimuleren van verbinding met mensen die dementeren en dus communicatiemoeilijkheden ervaren. Twee dansers en een muzikant bezochten 8 personen met dementie herhaaldelijk voor een groepssessie. Tijdens deze sessies interacteerden de dansers met de deelnemers via muziek en dans door middel van verschillende oefeningen, zowel solo, in duo’s, en in groepsverband. Alle sessies werden opgenomen en later geanalyseerd door experts. Door zowel het aantal interacties, maar ook de richting van de interactie vast te stellen definieerden ze verschillende soorten van connectie maken. Daarbij werden vragen gesteld als: Wie initieerde de actie? Wie reageerde? Wie verkoos dansen boven reageren? Allen namen actief deel aan de sessies. Echter, hoewel de meeste dementerenden connectie maakten, wederkerig of niet, met een of meerdere personen, richtten enkele meer introverte mensen zich vooral op de muziek en dans.
Zoals verwacht werden de meeste interacties geïnitieerd door de dansers. Echter, naarmate het programma vorderde, toonden alle deelnemers een sterke toename in het aantal onderlinge interacties dat ze aangingen. Dit was heel verrassend, vooral omdat een overwegend deel van de deelnemers elke sessie weer verklaarde de dansers nooit eerder te hebben ontmoet. Ook was belangrijk dat ze niet simpelweg de beweging van de dansers kopieerden, maar hun eigen lichaamstaal ontwikkelden door te reageren en improviseren.
Vervolgens vroegen onderzoekers zich af of ze ook de mentale en emotionele staat tijdens de interpersoonlijke interacties door middel van fysiologie konden meten. Ze gebruikten draagbare elektrodes die geplaatst werden rondom zweetkliertjes op de vingertoppen en handpalmen. Deze elektrodes meten hoe goed elektriciteit wordt geleid, wat bepaald wordt door hoeveel je zweet. Hiermee kan de activiteit van het sympathische zenuwstelsel bepaald worden, dat betrokken is bij emoties en stress. Verandering in deze activiteit kan worden gerelateerd aan een verandering in emotionele en mentale staat. Vervolgens maten ze de synchronie in deze zweetrespons bij deelnemers in interactie. Door deze metingen te vergelijken met de videobeelden werd duidelijk dat ze enkel gebaseerd op deze fysiologisch synchronie, accuraat konden vaststellen welke interacties wanneer plaatsvonden.
Sociale interactie benaderen via de methode van dans blijkt bijzonder goed toepasbaar om iemands interne staat te belichamen en te uiten. Natuurlijk beperkt het lezen van iemands lichaamstaal zich niet tot het meten van zwetende vingertoppen. Desondanks biedt deze studie een eerste methode om de interne kronkels en bochten van een lichaam in sociale interactie te meten. Fysieke interactie is een belangrijk onderdeel van sociale interactie, en kan zelfs het belangrijkste onderdeel zijn voor mensen die mentale stoornissen hebben en/of moeite hebben met verbale communicatie. Het interpreteren van lichaamstaal tijdens een sociale interactie in de vorm van gedrag of fysiologische respons blijkt daarbij veelbelovend. In toekomstige uitbreidingen van het project zal dit zich verder moet bewijzen.
*“Mouvement de passage” is een bewegingsprogramma gecreëerd door Ariane Boulet (choreograaf, danser) en Je suis Julio (productie).
Auteur: Kim Beneyton
Buddy: Martina Arenella
Redactie: Christienne Damatac
Vertaling: Floortje Bouwkamp
Redactie vertaling: Marlijn ter Bekke