This post is also available in Engels.
Popcultuur heeft de neiging om mensen met mentale stoornissen te stigmatiseren en ze af te beelden op een absurde en burleske manier. Films als “Psycho” en “Split” vallen bijvoorbeeld in de categorie van films die mentale stoornissen gebruiken om mensen bang te maken, met personages die worden afgebeeld als kwaadaardig, verstoord, genadeloos en extreem gewelddadig.
We gebruiken ook kwetsende taal die leidt tot simplificatie of zelfs ridiculisering van de ervaringen van mensen met allerlei mentale stoornissen, ongeacht de vorm of ernst. Uitdrukkingen als “ik voel me depressief” om verdriet of vermoeidheid te beschrijven, of zeggen dat je “OCD hebt” en een “schoonheidsfreak bent” wanneer je georganiseerd bent zijn onderdeel geworden van ons dagelijks vocabulaire. Hoewel het gebruik van zulke termen op het eerste gezicht onschadelijk lijkt, leiden de ondertonen van dergelijke uitdrukkingen ertoe dat mentale stoornissen worden gereduceerd tot een bijvoeglijk naamwoord en dat de complexiteit ervan verloren gaat.
Een dergelijke houding versterkt het idee dat een mentale stoornis een statische entiteit is, ver van ons bed, en dat sommige mensen nou eenmaal pech hebben dat ze ermee geboren zijn. Maar is dit echt het geval? Dit is een relevante vraag aangezien bijna iedereen zich waarschijnlijk wel dat ene beschamende moment kan herinneren dat ze overdreven reageerden op iets kleins, of dat ze zich niet helemaal zichzelf voelden na een stressvolle gebeurtenis.
Psychopathologie en de werkende krachten
Psychopathologie – de studie van psychiatrische condities – is opgericht door Karl Jaspers in 1913, maar de kwesties en vragen van de discipline spelen al veel langer. Het ontstaan van mentale stoornissen is op verscheidene manieren verklaard: van bezeten zijn door kwaadaardige geesten en demonen tot een complexe interactie tussen genen en omgeving.
Recente initiatieven hebben geleid tot de identificatie van stress in de vroege levensjaren als een van de sterkste risicofactoren voor het ontwikkelen van een mentale stoornis. Tot zover heeft onderzoek veel laten zien over de langetermijneffecten van trauma op het brein en hoe de hersenen van getraumatiseerde mensen verschillen van hersenen van minder (heftig) getraumatiseerde individuen. Deze relatie tussen trauma en mentale stoornissen wordt pas sinds kort onderzocht, en de link tussen depressie en jeugdtrauma wordt tot nu toe het meest bestudeerd.
Het beeld van psychiatrie over psychopathologie is aan het veranderen
De psychiatrie leunt op een onderscheid tussen individuen met een mentale stoornis en mensen zonder dergelijke problemen. Dit ‘case-control’ concept heeft clinici over de jaren heen geholpen om te communiceren over de symptomen van verschillende condities en hun potentiële genezing. Desalniettemin richten velen zich nu op een gepersonaliseerde werkwijze in de psychiatrie, zoals besproken in een eerdere blog “Kun jij zeggen wat ‘normaal’ is?”.
Deze benadering maakt gebruik van een nieuw perspectief – dimensionaal in plaats van categorisch – om de factoren die een rol spelen bij dergelijke condities in kaart te brengen. Dit kunnen omgevings- of biologische factoren zijn, en het ervaren van jeugdtrauma kan zo’n aspect zijn. Gereedschappen die met dit doel ontwikkeld zijn plaatsen de getroffen individuen op een spectrum van symptomen. Gezonde mensen kunnen echter ook vergelijkbare symptomen vertonen, hoewel in mildere mate, wat aangeeft dat we – in essentie – allemaal een bepaalde mate van psychopathologie hebben. Dit gaat dus in tegen een zwart-witbenadering voor wat wel en niet psychopathologie is.
De meesten van ons voldoen niet aan de diagnostische criteria voor een mentale stoornis, maar veel van ons hebben wel trauma’s meegemaakt die in verschillende mate emotionele lading kunnen hebben en onze levens kunnen beïnvloeden (afhankelijk van onze veerkrachtigheid – zie deze vorige blog). En hoewel niet alle trauma per se leidt tot een stoornis, kan de relatie tussen die twee wel meer duidelijkheid verschaffen over condities die de menselijke psyche jarenlang hebben getart, en kan het bijdragen aan een meer empathische maatschappelijk houding.
Originele taal: English
Auteur: Christina Isakoglou
Buddy: Kim Beneyton
Redacteur: Marisha Manahova
Vertaalster: Felix Klaassen
Redacteur vertaling: Jill Naaijen
Foto, met dank aan: Christina Isakoglou