This post is also available in Engels.
Raak je net als ik verleid tot een flinke duik in al die sneeuw? Of om zelfs je gezicht in de sneeuw te drukken, zoals velen doen in de #snowfacechallenge? De holle afdruk is net een echt gezicht dat uit de sneeuw steekt! Dat komt omdat je brein probeert te interpreteren wat je ogen zien, en dat gaat niet altijd goed. Dit heet een optische illusie en verklapt hoe visuele waarneming in je brein werkt.
Hollow face illusie
De face challenge is een voorbeeld van de hollow face illusie: een hol gezicht dat toch bol lijkt te zijn. Bekijk onderstaande video voor een zeer sterke versie van deze illusie:
Zag jij ook vooral een ‘bol’ gezicht, terwijl je wéét dat een kant van het masker hol is? Geen zorgen, dat hebben de meeste mensen.
Je kijkt met je ogen… en je brein
Hoe kan dat nou? We nemen de wereld waar met onze ogen, maar deze informatie is minder rijk in informatie dan we vaak denken. Onze wereld kent drie dimensies, maar ons netvlies, het deel van het oog dat visuele informatie ontvangt, is slechts tweedimensionaal. Informatie gaat dus verloren en het is ons brein dat er iets van weet te maken. Dat doet het brein door gebruik te maken van ‘extra’ informatie als contouren, diepte, contrast en beweging. Dat soort informatie noemen we ‘bottom-up’ omdat binnenkomt via de ogen komt en daarna ‘omhoog’ reist in het brein. Maar het brein gebruikt ook kennis die we hebben opgedaan van de wereld. Dat soort informatie noemen we ‘top-down’ omdat het uit de hersenen zelf komt en naar ‘beneden’ reist naar de ogen toe. Wat we zien is het resultaat van hoe het brein deze bottom-up en top-down informatie combineert. En dat brein kan ook gefopt worden…
De invloed van kennis
Omdat op onze planeet de zon in de lucht hangt, komt licht dus altijd van boven Deze impliciete aanname zorgt ervoor dat we een krater op Mars vaak zien als een berg. De hollow face illusie is een soortgelijk voorbeeld van hoe kennis onze (visuele) waarneming beïnvloedt. Omdat we in het dagelijks leven ontzettend veel gezichten zien en praktisch nooit de achterkant van een masker, zijn we gewend aan bolle, oftewel normale, gezichten. Dit creëert een bepaalde verwachting. Die is zo sterk, dat zelfs als je weet dat het om een hol gezicht gaat, je brein er tóch een bol gezicht van maakt. De top-down informatie weegt dus het zwaarst.
Fop de fopper
Kun je de illusie beïnvloeden? Jazeker, door de waarneming van het gezicht te beïnvloeden. Als het gezicht ondersteboven is, is de illusie minder sterk. Omgekeerd is de illusie bij gezichten die heel bekend zijn juist sterker! Interessant genoeg blijkt de illusie een stuk minder sterk aanwezig bij patiënten met schizofrenie. Dat past binnen het idee dat deze mensen minder gebruik maken van top-down informatie bij waarneming van sociale informatie.
Je hebt nog een paar dagen de kans van de sneeuw te genieten en je eigen optische illusie te creëren… veel plezier!
Bron: https://michaelbach.de/ot/fcs-hollowFace/index.html
Beeld: van auteur
Auteur & vertaling: Floortje Bouwkamp
Buddy & Redactie: Felix Klaassen
Redactie vertaling: Rebecca Calcott
