Meuk is leuk! We kunnen vandaag weer naar hartenlust rommelmarkten afstruinen. Op zoek naar kunst en kitsch, goedkoop speelgoed voor de kids, of ons gewoon verwonderen om de meuk die kooplui weer op de kop hebben getikt. Maar voor iemand die aan verzamelwoede lijdt, is al die meuk helemaal niet zo leuk. Hoe zit dat?
Verzamelwoede is een erkende psychiatrische diagnose, die valt onder de noemer obsessief compulsieve en gerelateerde stoornissen. Mensen met verzamelwoede hebben een oncontroleerbare drang om bepaalde spullen te verzamelen; zo erg dat het onveilige of onleefbare situaties oplevert. Bij sommigen kan de voordeur nog maar net open.
Mensen met verzamelwoede hechten veel betekenis aan alle spullen die ze verzamelen. Elk ding is uniek en waardevol. Het is dan moeilijk onderscheid te maken wat nu wel en niet belangrijk is. “Gewoon even opruimen” is er daarom niet bij. Bovendien gaat verzamelwoede vaak van kwaad tot erger. Veel verwoede verzamelaars verliezen zich in hun obsessie, omringen zich met troep en trekken zich terug van hun vrienden en familie.
Foto door Kevin Utting (CC BY-ND 2.0 licentie).
Zoals veel psychiatrische aandoeningen zit verzamelwoede deels in de familie en wordt het deels door onze ervaringen bepaald. Zo kunnen trauma’s een aanleiding zijn tot verzamelwoede. De prettige betekenis van bepaalde spullen kan helpen om nare emoties rondom een trauma te onderdrukken. Op den duur kunnen deze mensen niet meer zonder hun verzamelde spullen.
Uit gedragsonderzoek blijkt dat verwoede verzamelaars moeite hebben met het vasthouden van aandacht, het herinneren van verbale en non-verbale informatie, categoriseren, en het nemen van besluiten. In recent hersenonderzoek is naar de besluiteloosheid van deze mensen gekeken. Mensen met en zonder verzamelwoede moesten een stapel ongewenste post meenemen naar het lab. Ze wisten toen nog niet dat ze in het experiment de keuze zouden krijgen om de papieren weg te doen of te houden. Als ze er tijdens het experiment in de MRI scanner voor kozen de papieren weg te doen, dan werden ze naderhand door de papierversnipperaar gehaald.
Zoals verwacht kozen de verwoede verzamelaars er minder vaak voor om hun eigen papieren weg te doen. Dat ging gepaard met sterkere activiteit in de anterior cingulate cortex en insula. Als ze over andermans papieren moesten beslissen, hadden ze geen moeite met weggooien, en was de activiteit in deze gebieden juist minder sterk.
Volgens de onderzoekers wijst de hyperactiviteit van de anterior cingulate cortex en insula erop dat deelnemers met verzamelwoede sterk emotionele betekenis hechtten aan hun ongewenste post. De anterior cingulate cortex, die een rol speelt in het signaleren van fouten en conflict, signaleert mogelijk onzekerheid over wat er kan gebeuren als spullen weggegooid moeten worden. Stel dat die papieren of spullen ooit nog van pas komen? Misschien toch liever nog even bewaren voor het geval dat. Samen met een oncontroleerbare verzameldrang, leidt die typische besluiteloosheid over het wegdoen van spullen tot een leven in puin.
Meer informatie
Bronartikel over hersenonderzoek naar besluiteloosheid in verzamelwoede
Column over drie mensen met verzamelwoede
TV programma over verzamelwoede: ‘Mijn leven in puin’
En het gelukzalige gevoel van al weer iets erbij?
Kun je daar ook iets over melden?
Overigens, let op muntverzamelaars 🙂 !!