This post is also available in Engels.
Deze blog is onderdeel van de Brain basics-zomerserie van dit jaar, waarin we ingaan op de algemene werking en ontwikkeling van ons brein.
Kinderen leren veel
Tijdens de eerste drie tot vier jaar van ons leven leren we om de wereld waar te nemen, om te bewegen en te lopen en om te praten. Daarna leren we steeds meer sociaal gedrag en emoties om anderen te begrijpen. Ook kunnen we steeds ingewikkeldere beslissingen maken. In deze fase gebeurt er een hoop in onze hersenen. Het grootste deel van onze neuronen is al ontwikkeld voor we geboren zijn, maar tijdens onze jeugd worden er constant nieuwe verbindingen tussen onze neuronen aangelegd. De meeste groei van ons brein vindt plaats in de eerste paar jaren, maar tot aan de adolescentie zien we een toename van grijze massa in het brein.
Waarom pubers zich als pubers gedragen
Onze hersenen beginnen met specialiseren in de adolescentie en dit gaat door tot je ver in de 20 bent. In plaats van het aanmaken van veel nieuwe connecties ligt de focus op het versterken van belangrijke connecties terwijl onbelangrijke connecties verdwijnen. Dit noemen we synaptische pruning (‘snoeien’). Als we eenmaal volwassen zijn, gaat de communicatie via de verbindingen in onze hersenen sneller dan in de pubertijd. Dit komt omdat de hoeveelheid myeline op belangrijke neurale verbindingen is toegenomen toen we ons ontwikkelden van tieners tot volwassenen. Dit gebeurt echter niet in alle delen van de hersenen tegelijk. Wanneer we ongeveer 11 tot 13 jaar oud zijn, vindt deze ontwikkeling als eerst plaats aan de achterkant van het brein in de occipitale kwab. Dit gebied hebben we nodig voor visuele zintuigelijke verwerking.
De ontwikkeling verplaatst zich vervolgens steeds verder naar voren. De prefrontale cortex, het gebied dat belangrijk is voor het maken van beslissingen, het remmen van (impulsief) gedrag en andere hoge cognitieve functies, maakt als laatste de ontwikkeling door. We zijn dan ongeveer halverwege de twintig. Dit is waarom tieners meer moeite hebben met het maken van goede beslissingen, het reguleren van hun emoties en het begrijpen van anderen. Uit onderzoek bleek bijvoorbeeld dat tieners angstige gezichtsuitdrukkingen vaak verkeerd interpreten als boos of geschokt, terwijl volwassen dit niet doen. De verschillende reacties op andermans emoties waren ook in de hersenactiviteit te zien. Waar bij volwassenen vooral de activatie in de prefrontale cortex toenam, zag men in het tienerbrein een sterkere reactie in de amygdala, een gebied dat een grote rol heeft in emotionele reacties.
Wanneer onze hersenen “klaar” zijn met ontwikkelen
Dus: wanneer zijn onze hersenen volledig ontwikkeld? Dat is lastig te zeggen. De hersenen blijven altijd veranderen: gedurende ons hele leven blijven we nieuwe dingen leren en ons aanpassen aan onze omgeving. In onze kindertijd wordt de basis gelegd voor functies als spraak en motorische vaardigheden, en in de adolescentie doorlopen we de ontwikkelingen om als volwassenen emoties te reguleren en om verstandige beslissingen te nemen. Echter, tijdens ons hele leven blijven wij, en ons brein met ons, veranderen.
In de komende delen van deze serie zullen we verder ingaan op de anatomie, de ontwikkeling en de verschillende functies van ons brein.
Auteur: Viola Hollestein
Buddy: Francesca Abela
Redactie: Helena Olraun
Vertaling: Maartje Koot
Redactie vertaling: Wessel Hiselaar
Beeld van Jonathan Borba via Unsplash
Genieten van de kennis die gegeven wordt, begrijpbaar en ik word er zelf zeker wijzer van. Heerlijk om nieuwe informatie te mogen krijgen via deze blog.