This post is also available in Engels.
Het uiterlijk is het eerste wat we zien
Kledingstijl, postuur en houding zijn de eerste dingen die je ziet wanneer je iemand voor het eerst ontmoet. Daarnaast is het onvermijdelijk dat we vanuit de sociale normen van de maatschappij associaties hebben opgebouwd over wat het uiterlijk over iemand zegt. Het is dan ook geen verrassing dat we onze eerste indruk van iemand baseren op deze oppervlakkige observaties. Een goed voorbeeld van een veelvoorkomend stereotype dat gebaseerd is op uiterlijk, is dat hoe traditioneler en netter je je kleedt, hoe betrouwbaarder en intelligenter je zou zijn. Hoewel dit slechts een eerste indruk is die kan veranderen naarmate mensen elkaar leren kennen, kan dit leiden tot vormen van discriminatie.
Dit fenomeen is alleen wel erg afhankelijk van de context. Iemand die met dreadlocks in gewone kleren rondloopt op Wallstreet zal onterecht veel aandacht trekken. Als we nu de situatie omdraaien, iemand die met een strak pak, een leren koffer en moccasins meedoet met een hip-hop danscompetitie, zal net zo goed worden gezien als ongeloofwaardig.
Over het algemeen keuren we iets dus af wanneer het afwijkt.
Dress to impress… yourself!
Verrassend genoeg hebben mensen ook last van stereotypes wanneer ze zichzelf beschrijven op basis van hun uiterlijk. In gedragsexperimenten waar proefpersonen zich in een bepaalde stijl moesten kleden (meer of minder formeel, strak/los, wel/niet in uniform) beoordeelden proefpersonen zichzelf in lijn met dezelfde stereotypes. Dit suggereert dat onze representaties die gekoppeld zijn aan kledingstijl systematisch en geïnternaliseerd zijn. Het feit dat onze outfit macht heeft over hoe we onszelf zien is niets nieuws. Maar we zullen zien dat dit effect sterker is wanneer er uniformen in het spel komen.
Het dragen van uniformen kan beïnvloeden hoe je denkt
Verscheidene studies suggereren dat het dragen van uniformen specifieke veranderingen in gedrag teweegbrengt. In een gedragsexperiment werden 96 bachelor-studenten willekeurig toegewezen aan een “witte jas” of “geen-witte jas” groep. Alle proefpersonen deden vervolgens een werkgeheugentaak met afleidende stimuli (om te testen hoeveel controle ze hadden over hun aandacht). In de “geen-witte jas” groep hadden proefpersonen minder controle over hun aandacht, maar waren ze beter in het oplossen van problemen (waarvoor associatief denken en de capaciteit om aandacht te verdelen nodig zijn). Echter, de mensen in de “witte jas” groep beheersten hun aandacht beter en waren juist slechter in het oplossen van problemen. Dit laat zien dat het simpelweg dragen van een witte lab-jas invloed had op de manier waarop proefpersonen nadachten (met meer controle en minder creativiteit).
Het dragen van uniformen kan beslissingen veranderen
Een meer zorgwekkende studie onderzocht het effect van politie-uniformen op schietbeslissingen in een video game-simulatie onder 191 bachelor-studenten. De proefpersonen moesten snelle beslissingen maken over het beschieten van een doelwit. Het doelwit was een man die bewapend (i.e., hij had een pistool vast) of onbewapend was (i.e., hij had een ander object vast). De groep proefpersonen met een uniform had meer zogenaamde ‘valse alarm’ beslissingen dan de controlegroep: ze beschoten vaker onterecht onbewapende doelwitten.
Het lijkt er dus op dat uniformen die een hoge mate van verantwoordelijkheid weerspiegelen, leiden tot meer gecontroleerde aandacht en meer automatische neiging om in actie te komen.
Dat je je anders voelt wanneer je een bepaalde outfit of uniform draagt is niet per se slecht. Maar het is cruciaal om je bewust te zijn van het feit dat iemands uiterlijk nooit definiërend moet zijn in het vormen van je gedachten en acties.
Auteur: Kim Beneyton
Buddy: Floortje Bouwkamp
Redactie: Christienne Damatac
Vertaling: Felix Klaassen
Redactie vertaling: Wessel Hieselaar