Al van jongs af aan praat ik in mijn slaap. In je slaap praten is een gebruikelijk en oeroud fenomeen; volgens Heraclitus (rond 500 BC) praatten mensen 2500 jaar geleden ook al in hun slaap. Maar wat kan de wetenschap ons hierover vertellen? Ik sprak met David Peeters, promovendus en taalonderzoeker bij het Donders en Max Planck Instituut.
Foto gemaakt door rachel CALAMUSA (CC-BY-SA-2.0 licentie)
Wat is praten in je slaap, en wie doet het?
In je slaap praten is een vorm van “parasomnie”, dat betekent onwenselijke dingen die we in onze slaap doen. Het varieert van korte uitingen als “ja, misschien” tot lange en gedetailleerde omschrijvingen van gebeurtenissen.
Tweederde van de bevolking heeft aangegeven af en toe slapend te praten. Het ziet ernaar uit dat kinderen meer in hun slaap praten dan volwassenen (nadat ze hebben leren praten, natuurlijk!). Het is echter mogelijk dat deze getallen zijn beïnvloed door het feit dat kinderen meer worden geobserveerd gedurende hun slaap, bijvoorbeeld door hun ouders.
We weten nog niet waarom sommige mensen in hun slaap praten en anderen niet, maar mogelijk spelen je genen een rol. Als je ouders regelmatige slaapbabbelaars zijn, heb jij ook een grotere kans er één te zijn.
Je doet onderzoek naar verschillen tussen wakend praten en in je slaap praten. Wat heb je gevonden?
Voor een taalonderzoeker zijn de verschillen verrassend klein. Tijdens het praten in de slaap maken mensen meer fouten, zo verwisselen ze bijvoorbeeld geluiden. De uitingen zijn ook korter en minder samenhangend.
Het grootste verschil met wakend praten is dat mensen zich vaak niet herinneren wat ze tijdens hun slaap hebben gezegd.
Waarom zouden we onderzoek doen naar praten in je slaap?
Het zou ons een beter begrip van de werking van taal kunnen verschaffen. Om een voorbeeld te geven, wat je zegt in je slaap is meestal grammaticaal correct. Dat suggereert dat grammaticaal kloppende zinnen maken vrij automatisch gaat, als je het eenmaal hebt geleerd.
Het praten gebeurt ook tijdens alle fasen van de slaap, wat betekent dat er nogal wat mentale activiteit gaande is terwijl het brein “uitgeschakeld” zou moeten zijn. Helaas is er de afgelopen dertig jaar geen onderzoek naar gedaan, dus we kennen het neurale mechanisme nog niet. Sommige delen van het “slapende” brein lijken actief te zijn en taal voort te brengen, maar we weten niet hoe of waarom.
Is praten in je slaap slecht?
Over het algemeen niet – zo lang je partner nog kan slapen tenminste. In sommige gevallen is praten in de slaap echter gerelateerd aan slaapproblemen, bijvoorbeeld in militairen die traumatiserende ervaringen hebben opgedaan. Sommige mensen vrezen geheimen te onthullen tijdens hun slaap, maar gelukkig gebeurt dat zelden.
Al met al zijn er dus nog een heleboel vragen onbeantwoord, zoals: wat gebeurt er in het brein van een slaapprater? Kunnen twee mensen die in hun slaap praten een betekenisvolle conversatie voeren? Kunnen we beïnvloeden wat we zeggen (zie ook: bewust dromen)? Veel is nog onbekend. Wil je weten of je in je slaap praat en waar je het zoal over hebt ’s nachts? Er zijn smartphone apps die je nachtelijke speeches opnemen en het je kunnen vertellen.
Dit blog is geschreven door Susanne.
Vertaling door Piet.
Bewerking door Winke.