This post is also available in Engels.
Verhalen fascineren ons. Het maakt niet uit waar we vandaan komen, we zijn geboeid door alle vormen van verhalen vertellen. Wetenschappers hebben gekwantificeerd hoe we reageren op verhalen door neuro-chemische reacties in de hersenen te meten terwijl we een verhaal lezen of horen. Wat men vond is dat oxytocine, een belangrijke neurotransmitter voor ons gevoel van verbondenheid en emotionele intensiteit, verhoogd was wanneer we een verhaal horen.
Maar is er iets anders dat we met elkaar gemeen hebben als het om verhalen gaat, behalve dat we een goed verhaal allemaal waarderen? Misschien is er iets inherents dat ervoor zorgt dat we van verhalen houden. Misschien zijn we allemaal geboren verhalenvertellers.
We creëren vaak een verhaal, maar meestal zijn we onszelf er niet van bewust. Van jongs af aan maken we een verhaal over wie we zijn – een verhaal waarin we ernaar streven te passen bij elke nieuwe ervaring die we in de wereld opdoen.
Het verhaal dat we creëren wordt ook wel “identiteitsverhaal” genoemd. Het identiteitsverhaal is een onderdeel van ons geheugen, ook al neemt het al vorm aan voordat we onze eerste herinneringen vormen. Novac en collega’s (2017) definiëren identiteitsverhaal als een manier om herinneringen onderdeel van onszelf te maken: het is ons evoluerende levensverhaal dat ons in staat stelt het verleden te onthouden en ons de toekomst voor te stellen met een gevoel van eenheid en een doel.
Identiteitsverhaal heeft dus de rol van een mediator en helpt ons informatie die het brein binnenkomt te organiseren en te structureren, ook al zijn we ons er niet van bewust. Je kunt het op deze manier zien: hoe je een verhaal opschrijft definieert hoe de lezer het zal ontvangen. Je wordt het medium dat de ervaring van de lezer vormt. Hetzelfde verhaal, maar op een andere manier verteld, wordt een ander verhaal en roept verschillende emoties bij de lezer op. Een voorbeeld is wanneer Roodkapjes verteld zou worden uit het perspectief van de wolf, in plaats van het meisje.
Identiteitsverhaal, zoals met elk verhaal vertellend medium, definieert hoe we onze ervaring zien. Het verschil is echter dat in dit geval het medium niet te onderscheiden is van het verhaal. Bij andere vormen, bijvoorbeeld een film, staat er iemand tussen het verhaal en onszelf, namelijk de editor of director. Identiteitsverhaal is geïntegreerd met onze identiteit en laat ons niet onderscheiden wat er met ons gebeurt en hoe we het zien. We hebben onszelf er al een verhaal over verteld.
Om dit onderschatte deel van onze identiteit beter te begrijpen moeten we een stapje terug nemen en twee belangrijke geheugenprocessen onderzoeken: consolidatie en herconsolidatie. Consolidatie is het opslaan van een herinnering voor de lange termijn zodat het beschikbaar is wanneer we het later nodig hebben. Herconsolidatie, daarentegen, is het ophalen van een al geconsolideerde herinnering. Tijdens herconsolidatie veranderen we herinneringen een beetje ten opzichte van hoe we ze in eerste instantie hebben opgeslagen.
Identiteitsverhaal is niets anders dan een verhaal waaraan nieuwe herinneringen worden toegevoegd (geconsolideerd) om ons een gevoel van continuïteit en voorspelbaarheid te geven over wie we zijn. Het ophalen van een herinnering om een nieuwe te kunnen opslaan is afhankelijk van modificatie van zowel de oude als de nieuwe herinnering. En dit doen we zodat we ons wereldbeeld consistent kunnen houden. Het is niet enkel het heden, maar ook het verleden dat bepaalt hoe we onze ervaringen zien, en het verhaal dat we onszelf er later over vertellen.
Originele taal: Engels
Auteur: Christina Isakoglou
Buddy: Jeroen Uleman
Editor: Rebecca Calcott
Vertaler: Jill Naaijen
Editor Vertaling: Wessel Hieselaar
Credits: Bovenste afbeelding van Fathromi Ramdlon via Pixabay.