This post is also available in Engels.
Een middagslaapje kan ons dagelijks leven verbeteren, maar hoe werkt dat precies?
Wat zijn de voordelen van een middagslaapje?
Een kort slaapje in de middag, wat vaak een powernap genoemd wordt, kan een te korte of gestoorde nachtrust tegenwerken, wakkerheid bevorderen en cognitief vermogen en leren verbeteren. Gek genoeg is een slaapje van 10 minuten al genoeg om deze voordelen teweeg te brengen, ook al is het maar voor een paar uur. Positieve effecten van dutjes zijn gevonden over alle leeftijdsgroepen na zowel een normale als verstoorde nachtrust.
Kleeft er ook een nadeel aan dutjes overdag?
Lange dutjes overdag kunnen leiden tot een tijdelijk verminderde alertheid, verminderde cognitie en verslechtering van de stemming net na ontwaken. Dit is vooral het geval wanneer je ontwaakt uit een diepe slaap. Daarnaast kan lang en vaak dutten mogelijk leiden tot slechtere nachtrust, of het moeilijker maken om ’s nachts in slaap te vallen.
Hoe kan ik de nadelen van overdag dutten voorkomen?
Als je op de juiste manier een dutje doet heeft het maar weinig effect op je nachtrust. Om een slecht ritme en lage kwaliteit van nachtrust te voorkomen zou een dutje niet langer moeten duren dan 30 minuten. Vooral omdat langere dutjes kunnen leiden tot de nadelen die hierboven al genoemd zijn: slechter cognitief vermogen, verminderde productiviteit en tijdelijke slechtere stemming net na ontwaken. Het is dus belangrijk overdag niet te lang te dutten. Er zijn onderzoeken geweest die suggereren dat lichaam en geest getraind kunnen worden om snel na een kort dutje wakker te worden en zo de voordelen van een powernap te vergroten. Getrainde dutters zouden dus weleens het meeste voordeel ervan kunnen hebben. Het gunstigste moment voor een slaapje lijkt vroeg in de namiddag te zijn omdat de dagelijkse wakkerheid vaak wat afneemt rond deze tijd en mensen vaak wat slaperig worden na de lunch.
Hoe kan zo’n kort slaapje cognitief functioneren verbeteren?
Hoewel het niet precies duidelijk is hoe deze effecten verklaard kunnen worden, heeft een groep Australische onderzoekers kunnen aantonen dat het proces van het in slaap vallen waarschijnlijk een rol speelt. Zij toonden aan dat alertheid al verbeterd was na 7-10 minuutjes slaap. Omdat slechts zo’n kort dutje nodig was om zo een verbetering te laten zien, namen zij aan dat het onderliggende mechanisme een onderdeel is van het veranderen van wakker zijn naar slapen. Zij hebben toen de volgende theorie ontwikkeld: er zijn ‘waak-actieve’ cellen (oftewel cellen die alleen vuren zodra je wakker bent en niet als je slaapt), deze cellen zijn overdag actief. Op een zeker moment hebben deze cellen zo veel input gekregen dat ze verzadigd zijn. Dit betekent dat ze moeite krijgen met het bijhouden van het vuren op nog meer nieuwe input, en je je moe begint te voelen. Zodra je in slaap begint te vallen worden deze cellen langzaam uitgezet, wat leidt tot een snelle afname van de verzadiging (binnen enkele minuten). Als je hierna ontwaakt zijn deze cellen zo goed als volledig onverzadigd en kunnen ze weer met nieuwe input omgaan. Hierdoor ben je weer een stuk alerter.
De volgende keer dat je je dus niet kunt concentreren op je werk heb je een heel goed excuus om een powernap te doen, want je verhoogt er — als je het correct doet — uiteindelijk je productiviteit mee.
Geschreven door Eva, bewerkt door Christienne en vertaald door Rowena.
Afbeelding door Pxhere (CC0).
