This post is also available in Engels.
Tegenwoordig horen we veel over hoe ons brein gedrag beïnvloedt. Maar dit doet het brein niet alleen: het krijgt hulp van andere organen, zoals het hart.
Plaatje via OpenStax College – Anatomie & Fysiologie Connexions Website – wikipedia commons. Vagus nervus (engels: vagus nerve) (parasympathisch) verlaagt de hartslag.Sympathische (hart)zenuwen (engels: sympathetic cardiac nerves) versnellen de hartslag en de samentrekkingskracht van het hart
Hoe het hart gereguleerd wordt door de hersenen
Het hart is onder controle van de hersenen, namelijk via het autonome zenuwstelsel. Deze regulatie gebeurt via twee takken, de een vanuit het sympathische en de ander vanuit het parasympathische zenuwstelsel, die direct invloed hebben op de hartslag. Het sympathische systeem is geassocieerd met de aan- en afvoer van energie; wanneer we energie nodig hebben voor iets actiefs, bijvoorbeeld sport, verhoogt het de hartslag. Het parasympathische zenuwstelsel is geassocieerd met herstellende functies en een verlaagde hartslag, bijvoorbeeld tijdens slaap.
Het hart: van bloed rondpompen tot het beïnvloeden van emoties
De basisfunctie van ons hart is het rondpompen van bloed door ons lichaam om zuurstof en voeding naar onze organen te sturen. Daarnaast is ons hart ook betrokken bij het beïnvloeden van emoties. Vanuit de evolutie gezien refereren emoties niet alleen naar dingen als blijdschap, verdriet, angst, etc., maar representeren ze ook een interne staat die voortkomt uit interacties tussen een persoon en de omgeving. Stel je eens voor hoe je je voelt wanneer iemand om wie je geeft je benadert, of juist wanneer er een bedreiging op je afkomt (je hartslag gaat omhoog). Deze interne staat, die we beschrijven als een emotie, maakt dat je je kunt aanpassen aan de situatie. En dit is precies waar het hart bij komt kijken. We weten bijvoorbeeld dat als je te maken hebt met dreiging, dat je hart langzamer gaat tot het moment dat je in actie moet komen. Op dat moment moet het hart weer versnellen om ons lichaam klaar te maken voor een vecht-of-vlucht actie.
Niet alle harten reageren hetzelfde
De capaciteit van het hart om op verschillende omgevingseisen te reageren varieert tussen mensen. Het hart van de ene persoon kan snel en/of heel sterk reageren op verschillende ervaringen, terwijl het hart van een ander hier juist onverschillig op reageert. Onderzoek laat zien dat mensen wiens hart meer reageert op situaties beter in staat zijn controle uit te oefenen over hun emoties. Een verklaring hiervoor is dat deze mensen zich flexibeler aanpassen aan de omgeving en dus beter kunnen omgaan met uitdagingen vanuit deze omgeving. Niet dynamisch kunnen reageren wordt daarentegen geassocieerd met angst, posttraumatische stress, depressie of andere emotionele problemen. Wetenschappelijk noemen we de responsiviteit van het hart de hartslagvariabiliteit.
Je kunt je hart trainen
Sommige studies hebben laten zien dat het trainen van de hartslagvariabiliteit kan helpen bij de behandeling van emotionele stoornissen zoals depressie. Het trainen van je hart is mogelijk met behulp van biofeedback. Ben je geïnteresseerd in wat biofeedback is? Lees dan de volgende blog, binnenkort te lezen!
Geschreven door Mahur, bewerkt door Lara en vertaald door Jill.
