This post is also available in Engels.
Het risico op een depressie is verhoogd tijdens de zwangerschap. Voorgeschreven medicatie wordt doorgegeven aan de foetus en, zoals recent onderzoek laat zien, beïnvloedt de ontwikkeling van het brein van de baby.
De American Academy of Pediatrics(AAP) heeft in december 2018 een beleidsstatement uitgebrachtwaarin staat dat artsen zwangere vrouwen op depressie zouden moeten screenen om de gezondheid van de baby te beschermen. Tussen de 14 en 23% van de vrouwen heeft last van depressieve symptomen tijdens de zwangerschap. Een recent onderzoek dat in het hoge impact tijdschrift PNAS is verschenen liet zien dat een van de meestgebruikte antidepressiva misschien niet veilig is voor de ontwikkeling van het babybrein.
Hoger risico op depressie tijdens zwangerschap
Zwangerschap gaat gepaard met hormonale veranderingen die invloed hebben op het brein en dit wordt geassocieerd met hogere kwetsbaarheid voor stressoren(factoren die stress opwekken). Dit wordt gezien als een verklaring voor de toename van depressie onder zwangere vrouwen. Depressie tijdens zwangerschap (antepartum) of na de geboorte (postpartum) is een stemmingsstoornis, net als klinische depressie. Antidepressiva zoals fluoxetine (de actieve stof in Prozac) worden vaak voorgeschreven als een hulpmiddel om de overdracht van serotonine in het brein te verhogen. Serotonine is een stofje in het brein dat stemming en sociaal gedrag reguleert, maar heeft ook te maken met honger en sexueel verlangen.
Antidepressiva van de moeder worden overgedragen aan de foetus
Het breintje van de foetus is nog in ontwikkeling tijdens de zwangerschap waardoor het extra gevoelig is voor veranderingen die deze ontwikkeling kunnen beïnvloeden. Tijdens de ontwikkeling werkt serotonine als een neurotrofe factor; dit betekent dat het de groei van nieuwe neuronen en hun connecties ondersteunt. Serotonine reageert ook op het stress-systeem: de hypothalamic-pituitary-adrenal(HPA) as, deze reguleert alle reacties op omgevinsveranderingen en stress.
Een recent onderzoek in zebravissen demonstreert de effecten van antidepressiva
De embryo’s van zebravissen ontwikkelen zich buiten de moeder en kunnen zo makkelijk blootgesteld worden aan antidepressiva als fluoxetine. Het onderzoek liet zien dat blootstelling aan fluoxetine in doses vergelijkbaar aan die voor mensen het stress-systeem in hun latere leven beïnvloedde. De volwassen zebravissen die waren blootgesteld aan antidepressiva als embryo lieten verlaagde cortisolniveau’s zien in het algemeen, maar ook in reactie op stress.
Hoog cortisol wordt vaak geassocieerd met stress en is dus niet wenselijk; echter, laag cortisol is ook niet per se voordelig. Cortisol is een stress-hormoon dat ons helpt om stress te verwerken en tegen te gaan. Bij mensen worden lage cortisolwaarden geassocieerd met minder efficiënte stressverwerking en psychologische en fysieke problemen zoals burn-out, chronische vermoeidheid, fibromyalgie, immuunziekten en posttraumatische-stressstoornis.
Wat deze resultaten precies betekenen is nog niet zeker. De ontdekkingen in zebravissen zijn in lijn met eerdere onderzoeken die verlaagde cortisolwaarden lieten zien bij kinderen die voor de geboorte blootgesteld waren aan antidepressiva. Het lijkt misschien vreemd dat onderzoek bij zebravissen ons iets kan vertellen over mensen; echter, fysiologisch en genetisch gezien zijn zebravissen erg vergelijkbaar met mensen. Dit is waarom er veel onderzoek dat als onethisch voor mensen wordt gezien uitgevoerd wordt op deze soort.
Wat de resultaten voor de zebravis ons vertellen over ons is dat het blootstellen van een embryo aan antidepressiva terwijl het brein nog in ontwikkeling is het stress-systeem kan beïnvloeden. De veranderingen die hierdoor optreden zijn in mensen gerelateerd aan minder effectieve stressverwerking en gezondheidsproblemen. Depressie onbehandeld laten tijdens de zwangerschap brengt daartegenover ook weer risico’s voor zowel baby als moeder met zich mee. Niet-medicinale oplossingen zoals psychotherapie en sociale steun van familie en vrienden tijdens de zwangerschap zijn wellicht een veiligere optie voor de baby. Al moet erbij gezegd worden dat deze opties niet altijd helpen bij mensen die last hebben van een depressie.
Geschreven door Mahur, bewerkt door Marisha, vertaald door Rowena
