This post is also available in Engels.
Vrouwen hebben twee keer zoveel kans om posttraumatische stress te ontwikkelen dan mannen. Hoe dat precies zit is onduidelijk, maar het vrouwelijke geslachtshormoon oestrogeen lijkt er een rol bij te spelen.
De scheikundige structuur van estradiol, het belangrijkste type oestrogeen in de mens. Afbeelding via Wikipedia Door NEUROtiker – Own work, Openbaar Domein.
De meerderheid van alle mensen (80-90%) wordt tenminste één keer in het leven geconfronteerd met een traumatische ervaring, bijvoorbeeld in de vorm van het (bijna) overlijden van een bekende, een zware verwonding, of seksueel geweld. Ongeveer 7% hiervan ontwikkelt PTSS (posttraumatische stressstoornis), en ongeveer 30% lijdt aan vergelijkbare symptomen.
Enkele PTSS-symptomen zijn:
- Het herbeleven van het trauma door middel van flashbacks en nachtmerries
- Emotioneel ongevoelig worden en dingen ontwijken die aan het trauma doen denken (bijv., bepaalde mensen, locaties, etc.)
- Problemen met betrekking tot ontspanning en activiteit: Slaapproblemen, moeite met concentreren, overmatige alertheid, en constante waakzaamheid op mogelijke gevaren
Lees hier meer over PTSS.
Kwetsbaarheid voor trauma’s
Er zijn veel factoren die meespelen bij gevoeligheid voor trauma’s (meer over genetische effecten in een vorige blog), en geslacht is er een. Vrouwen lijken kwetsbaarder te zijn dan mannen. Dit verschil kan komen door zowel sociale factoren, bijvoorbeeld doordat je een grotere kans hebt bepaalde type trauma’s te ervaren, als door biologische factoren, zoals het verschil in geslachtshormonen tussen mannen en vrouwen. Onderzoek heeft laten zien dat het vrouwelijke geslachtshormoon oestrogeen een rol speelt bij een van de hoofdproblemen in PTSS, namelijk fear learning (het proces van het aan- en afleren van angst).
Wat is oestrogeen?
Oestrogeen is het primaire vrouwelijke geslachtshormoon en is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en regulatie van het vrouwelijke voortplantingssysteem. De belangrijkste natuurlijke vorm van oestrogeen is estradiol en zorgt voor de regulatie van zowel de paartijd (bij andere zoogdieren) als de menstruele cyclus. Daarnaast is het ook betrokken bij de functie van allerlei lichaamsweefsels, waaronder botten, vet, huid, lever en de hersenen. Hoewel mannen doorgaans aanzienlijk lagere oestrogeenwaardes hebben, speelt het hormoon ook bij hen een belangrijke rol.
Estradiol en fear learning
Onderzoek bij zowel knaagdieren als mensen heeft laten zien dat vrouwen verschillend reageren op lage versus hoge estradiolwaardes. Er werd ontdekt dat een hoog estradiolgehalte het makkelijker maakt om te leren dat een bekende, bedreigende gebeurtenis niet meer bedreigend is (dit wordt ook wel fear extinction, of het uitdoven van angst, genoemd). Vrouwen met lage estradiolgehaltes hadden daar echter problemen mee, en raakten de angstreactie op die gebeurtenis dus niet kwijt. De vrouwen bij wie dit onderzocht was hadden een normale hormooncyclus (lees: maakten geen gebruik van anticonceptie).
Om het verband tussen estradiol en risico op PTSS beter te begrijpen, is er onderzoek gedaan naar het estradiolgehalte van getraumatiseerde vrouwen die lijden aan PTSS en vrouwen die geen PTSS-symptomen hadden. Vergelijkbaar met de vorige onderzoeken werd er ontdekt dat alleen getraumatiseerde vrouwen met PTSS en lage estradiolgehaltes problemen hadden met fear extinction, en er dus niet in slaagden te leren dat een gebeurtenis niet meer bedreigend was. Dit gold niet voor de vrouwen zonder PTSS, of voor vrouwen met hoge estradiolgehaltes.
Al met al kunnen we dus zeggen dat estradiol een rol speelt bij fear extinction en fear learning bij vrouwen. Het is echter wel moeilijk deze resultaten breder te trekken naar mannen. Ten slotte is het interessant om te bedenken wat dit betekent voor vrouwen die hormonale anticonceptie gebruiken. Dit zorgt namelijk vaak voor een afname in estradiol. Aanvullend onderzoek is nodig om dit te begrijpen.
Deze blog is geschreven door Mahur. Redactie: Annelies. Vertaling: Felix.