This post is also available in Engels.
Met de feestdagen voor de deur zitten we straks weer gezellig aan tafel. Er verschijnen heerlijke gerechten, en wanneer je denkt helemaal vol te zitten, komt je tante met een overheerlijk dessert. Gelukkig heb je altijd nog ruimte voor een toetje!
Maar hoe komt het eigenlijk dat je nog zin hebt in een toetje op het moment dat je al een heel diner achter de kiezen hebt? Uit onderzoek blijkt dat hier zowel een psychologische als fysiologische verklaring voor is.
Zintuigelijke verzadiging: de psychologische toetjesmaag?
Een groot deel van dit tegenstrijdige effect kan verklaard worden door het fenomeen ‘zintuigelijke verzadiging’. Dit houdt in dat wanneer je veel hebt gegeten van eten met een bepaalde smaak, je minder behoefte hebt om er nog meer van te eten, terwijl je nog wel zin hebt in eten met een andere smaak. Dit komt voornamelijk door habituatie: een prikkel zwakt af als je er herhaaldelijk aan blootgesteld wordt. Dit gebeurt bij allerlei zintuigelijke waarnemingen, zoals het voelen van je kleding op je lichaam. Iets vergelijkbaars gebeurt als je veel eet van voedsel met dezelfde smaak; de beloning die je ervaart wordt steeds minder. Maar als je iets eet met een hele andere smaak geeft dat een nieuwe prikkel: Het voedsel heeft weer een belonende werking en smaakt daardoor extra lekker. Evolutionair gezien hartstikke handig: het zorgt ervoor dat je gevarieerd eet en dus verschillende soorten voedingstoffen binnenkrijgt. Minder handig is het misschien dat het er ook voor zorgt dat je geneigd bent meer te eten als je varieert binnen een maaltijd dan wanneer je niet varieert: tot wel 60% meer!
Zintuigelijke verzadiging is ook terug te vinden in de hersenen: Een experiment waarbij er hersenscans werden gemaakt tijdens het eten van chocolade, liet zien dat vooral de orbitofrontale cortex – een hersengebied betrokken bij smaakverwerking – een rol speelt. Hoe meer chocolade de deelnemers aten, hoe minder hersenactiviteit er tijdens het proeven van chocolade werd gezien in het deel van de orbitofrontale cortex dat gelinkt wordt aan beloning. Er was echter wel meer activiteit te zien in het gedeelte van de orbitofrontale cortex dat linkt aan afkeer. De beloning van de smaak neemt dus niet alleen af, maar het gaat je ook tegenstaan.
Iets meer ruimte in je maag
De volheid van je maag bepaalt natuurlijk ook je gevoel van verzadiging. Zodra je tong signaleert dat er een nieuwe belonende smaak geproefd is, gaat je lichaam zich voorbereiden op de komst van dit lekkers. Dit zorgt er onder andere voor dat je maagwand zich ontspant en er wat meer ruimte is in je maag. En dit effect is extra groot wanneer er veel suiker in het eten zit. Je maag maakt dus ook daadwerkelijk meer ruimte wanneer je begint aan je toetje!
Tijdens de feestdagen komt dit alles goed van pas: zo kan je na het diner ook nog genieten van de heerlijke ijscoupe van je tante. Maar je kan dit principe in het nieuwe jaar ook op een gezondere manier gebruiken: als je afwisselend gezonde snacks eet, zorgt dit ervoor dat je meer gezonde producten zult eten. Jezelf een beetje voor de gek houden dus…
Fijne feestdagen!
Credits
Auteur: Judith Scholing
Buddy: Felix Klaassen
Redactie: Floortje Bouwkamp
Vertaling: Wessel Hieselaar
Redactie vertaling: Ellen Lommerse
Beeld van Daria-Yakovleva via Pixabay