Een hond kun je leren te gaan zitten, maar een kat datzelfde kunstje leren is uit den boze. Katten hebben hun eigen karakter en doen wat ze willen. Maar kun je ze echt niet trainen, of is dat een broodjeaapverhaal? Een lesje leerpsychologie geeft antwoord.
De Pavlovreactie
Net als heel veel andere dieren reageren katten op één van de simpelste vormen van leren: klassieke conditionering. Klassieke conditionering is aan het begin van de 20e eeuw per toeval ontdekt door Ivan Pavlov. Het verhaal gaat zo: Telkens wanneer Ivan het voer voor zijn hond voorbereidde, merkte hij dat zijn hond meer begon te kwijlen dan normaal. De hond zag het voer al aankomen en anticipeerde daarop. Zonder er veel over na te denken begon Ivan een bel te gebruiken. Hij rinkelde er elke keer mee voordat zijn hond het voer kreeg. Na een tijdje merkte hij dat zijn hond al begon te kwijlen als hij met de bel rinkelde. Ivan realiseerde zich dat zijn hond op deze manier de link tussen de bel en het voer had geleerd. Iets wat we nu als de pavlovreactie kennen. Zo werd klassieke conditionering ontdekt.
Leren van een beloning
Op basis van klassieke conditionering ontstond later operante conditionering. Het verschil is dat bij klassieke conditionering associaties worden gevormd tussen bijvoorbeeld de bel en het eten. Bij operante conditionering wordt beloning en het uitblijven ervan gebruikt om gedrag te veranderen. Operante conditionering is overal om ons heen. Het beïnvloedt niet alleen diergedrag, maar ook het onze. Stel je voor dat je je werk goed doet en je baas geeft je opslag. Het is dan waarschijnlijk dat je goed werk blijft leveren in hoop dat je nog eens opslag krijgt in de toekomst. Dat is simpele operante conditionering.
Hoe train je een kat nu?
Katten zijn slimme dieren die gemakkelijk associaties kunnen leren. Een efficiënte vorm van operante conditionering heet klikkertraining. Dit is populairder voor honden maar werkt net zo goed voor katten. De klikker zelf wordt eerst geassocieerd met beloning. Dat wordt gedaan door een klik te geven gevolgd door bijvoorbeeld een lekkere snack. Dat is simpele klassieke conditionering. Daarna kun je de klik en beloning gebruiken om kunstjes te leren, zoals “zit”. Zodra je kat het goed doet en gaat zitten, geef je een klik, gevolgd door beloning. Je zult je misschien afvragen waar de klik dan goed voor is als de beloning toch wel komt. Is de beloning niet voldoende? In theorie wel, maar de klik werkt beter voor de communicatie. Het is een duidelijker signaal voor je kat dat hem vertelt dat wat hij op dat moment deed beloond zal worden. Als je de klik niet gebruikt, is trainen een stuk lastiger.
Je kunt je kat nog meer kunstjes leren zoals je in de video kunt zien. Vergeet niet om de klikker te gebruiken om het trainen makkelijker te maken voor je kat. Als je hier graag verder mee wilt, kijk dan eens op www.mrjinx.tv voor een compleet trainingsschema en zie waartoe je kat in staat is.
Dit blog is geschreven door Adjmal Sarwary. Hij is promovendus aan het Donders Instituut en doet onderzoek naar motorisch leren en geheugen. Hij heeft zelf ook een kat, James, waarmee hij klikkertraining doet en Mr. Jinx – Cat training heeft ontwikkeld.
Vertaling en bewerking door Lieneke.
Hallo
Hoelang en hoevaak moet je het met hem doen wandt hij weet eerst niet wat hij moet doen hoe leer je hem dat dan aan?
Hallo
Wat moet je doen als hij niet luisterd
Hoi
Mijn kat kan heel veel kunstjes, zoals steigeren, zitten, liggen, Jambette, hig five en spaanse pas! Ook kan hij met zijn voorpoten op het blok staan, en daarbij Jambette doen.