This post is also available in Engels.
Koffie is één van de meest gedronken dranken ter wereld, samen met water, thee en alcohol. Maar dat zegt natuurlijk niet alles. Is koffie gezond? En wanneer drink je te veel?
Afbeelding door Annelies (CC BY-NC-ND 4.0)
Het is moeilijk om voor iedereen één koffierichtlijn op te stellen. Kort gezegd is het natuurlijk niet goed om koffie in een ‘te hoge dosis’ te drinken. Maar er is veel verschil in gevoeligheid voor koffie, en de één krijgt eerder problemen dan de ander. Dat heeft te maken met hoe we cafeïne in ons lichaam afbreken.
Gevoeligheid
Op een gegeven moment moet de cafeïne natuurlijk ook weer ons lichaam uit. Hiervoor hebben we eiwitten in ons lichaam die cafeïne kunnen afbreken. Daardoor kunnen we cafeïne weer laten verdwijnen, en is het minder schadelijk. Hier komt ook een deel van het verschil tussen gevoeligheid in mensen vandaan. Er zit variantie in de genen die de bouwplannen voor de cafeïne-afbrekende eiwitten bevatten. Sommige versies van dit gen zijn veel efficiënter dan andere. Dit kan een enórm verschil opleveren. Is Jan in 4 uur klaar het omzetten van een kop cafeïne; bij Linda kan dit tot wel 10 uur duren!
Een paar typische dingen beïnvloeden hoe snel we cafeïne omzetten. Nicotine versnelt het omzetproces, dus rokers hebben minder cafeïne in hun bloed. De estrogenen in de anticonceptiepil kunnen de afbraak juist vertragen, waardoor de cafeïne een stuk langer in je bloedbaan blijft.
Wie moeten er extra oppassen?
Er zijn een paar groepen mensen die er goed aan doen weinig koffie te drinken. Zo lijkt het erop dat het niet goed is om meer dan 3 koppen per dag te drinken als je zwanger bent. Het kan de groei van de baby (waaronder de groei van de hersenen) vertragen.
Koffie levert ook een verhoogde kans op hart- en vaatziekten op, als je op lange termijn meer dan 5 koppen per dag drinkt. Maar ook als je angstproblemen hebt kan koffie dit erger maken. Mensen krijgen dan meer angstgevoelens en een hogere kans op paniekaanvallen. En als je slaapproblemen hebt is koffie natuurlijk één van de eerste dingen waarmee je zou kunnen minderen, zeker ’s avonds.
Veilig voor de meeste mensen
Voor de rest van de mensen lijkt koffie in lagere dosis tot nu toe veilig. En wetenschappers hebben ontdekt dat het in sommige specifieke gevallen juist een positief effect heeft. Diabetes type 2 is zo’n geval: deze aandoening lijkt zich wat minder sterk te ontvouwen als je koffie drinkt (al weten we niet precies waarom). Koffie kan het tempo van je metabolisme ook verhogen, en er zijn onderzoeksresultaten waarin mensen scherper waren ná een kopje koffie.
Koffie is, kortom, een van die gewoontes waarbij je je gezonde verstand moet gebruiken. Slaap je slecht? Heb je trillende handen, ben je snel angstig, of ben je in verwachting? Dan is minder koffie drinken een goed idee! Zo niet, dan kan het weinig kwaad. Geniet dus, maar drink met mate.
Als je wilt weten waarom je wakker blijft van koffie, dan kun je hier verder lezen!
Deze blog is geschreven door Annelies. Redactie: Jeroen