This post is also available in Engels.
De medicatie bij de ziekte van Parkinson helpt, maar heelt niet. Genezen blijkt nog moeilijk, maar toch kunnen patiënten het een en ander doen om de klachten te verminderen.
Parkinson en Stervende Dopamine Neuronen – Afbeelding door Annelies (CC BY-NC-ND 4.0).
Parkinson in het kort
Bij de ziekte van Parkinson krijgen mensen problemen met lopen doordat de dopamine producerende cellen in hun hersenen kapotgaan. Dat komt weer door ophoping van verkeerd gevouwen eiwitten in het brein (lees meer hierover in eerder blog).
Wanneer mensen de effecten van Parkinson beginnen te merken zijn al ongeveer 70% van de dopamine producerende cellen doodgegaan. En waar cellen in de rest van je lichaam vaak nog wel te vervangen zijn, is dit niet zo in de hersenen. Net na de geboorte heb je al je hersencellen namelijk al aangemaakt en groeien er (op een paar uitzonderingen na) geen nieuwe hersencellen meer bij. Dit maakt Parkinson extra moeilijk om te behandelen: je kunt de missende cellen niet zomaar aan laten groeien.
Parkinson is (nog) niet te genezen
Om Parkinson te genezen, zou je 1) zo veel mogelijk slecht gevouwen eiwitten moeten verwijderen (liefst ook in de cel!), 2) moeten zorgen dat de opbouw van dit afval stopt, en 3) het verlies aan neuronen terug moeten draaien. Helaas zijn geen van deze drie punten momenteel 100% succesvol uit te voeren.
Wel zijn wetenschappers hard aan het werk met Parkinson. Ze draaien tests om het immuunsysteem te gebruiken als extra schoonmaakmiddel voor die foute eiwitten, proberen het stukje DNA te remmen dat het foute vouwen veroorzaakt, en trachten met stamcellen extra neuronen aan te maken. Nog geen van deze methodes is 100% veilig en effectief. Er is dus nog heel wat werk aan de winkel.
Afbeelding door Annelies (CC BY-NC-ND 4.0).
Maar wel te behandelen
Hoewel genezing nog niet mogelijk is, kunnen Artsen wel de symptomen van Parkinson verlichten. Zo kan het tekort aan dopamine een beetje worden gecompenseerd met levodopa-medicatie of met zogenaamde agonisten.
Levodopa is een bouwstof die met een kleine verandering omgezet kan worden in dopamine. Hiermee verlicht je het werk voor de gezonde dopamine producerende hersencellen die over zijn. Als er veel levodopa aanwezig is, worden de neuronen bovendien gestimuleerd om hun eigen dopamineproductie op te voeren.
Een andere optie zijn de agonisten (nabootsers). Dit zijn stofjes die dopamine nadoen. Het nadeel hiervan is dat agonisten overal in het brein dopamine gaan nabootsen, en daardoor veel minder gericht werken dan levodopa. Zo is een ander dopaminegebied in de hersenen, het ventrale striatum, erg belangrijk voor beloning en motivatie. Sommige Parkinsonpatiënten met een te hoge dosis agonisten krijgen verslavingsproblemen omdat hun medicatie op dit gebied inwerkt.
Fiets voor Parkinson – Afbeelding door Annelies (CC BY-NC-ND 4.0).
Het heft in eigen handen
Behalve medicatie slikken zijn er allerlei dingen die patiënten zelf kunnen doen om de symptomen van Parkinson te verlichten. Zo zijn er steeds meer studies die aantonen dat sporten heel belangrijk is voor de gezondheid van de hersencellen. Zeker bij Parkinsonpatiënten kan deze stimulans veel uitmaken. Wees dus niet verbaasd dat veel Parkinsonpatiënten erg sportief worden!
Ook een fysiotherapeut kan enorm helpen bij Parkinson, bijvoorbeeld met tips voor beweging en een betere houding. Ook het slim kiezen van voeding maakt uit. Het vermijden van eten met te veel eiwitten verbetert de opname van dopaminemedicatie. En door maaltijden goed te plannen kan de werking van het medicijn een stuk beter worden.
Kortom: het mysterie van Parkinson is nog lang niet opgelost, maar er zijn veel opties voor behandeling. Bovendien werken wetenschappers hard aan verdere verbetering van de behandelingsopties. Lees de volgende keer meer over dit onderzoek!
Deze blog is geschreven door Annelies. Bewerking door Mahur.
