This post is also available in Engels.
Hersenonderzoeker Uri Hasson legt in zijn TED Talk uit dat er synchronisatie plaatsvindt tussen de hersenen van mensen die met elkaar communiceren.
We kunnen ideeën, dromen en herinneringen delen via een gesprek.
Creative Commons Zero (CC0) license.
Ieder mens bezit een bijzonder apparaat om ideeën mee te verspreiden: we kunnen verhalen vertellen. Verhalen vormen de bron van menselijke cultuur en geschiedenis, en houden ons verbonden met elkaar.
Wanneer we een verhaal delen, delen we ook de manier waarop dat verhaal door ons brein ‘vertegenwoordigd’ wordt. Dat zegt Uri Hasson, neurowetenschapper aan de Princeton-universiteit. In een aantal experimenten heeft Hasson aangetoond dat de betekenis van een verhaal wordt opgeslagen in het menselijk brein. De manier waarop die opslag plaatsvindt komt overeen tussen personen die naar hetzelfde verhaal luisteren.
Betekenis van tekst worden verschillend opgeslagen in het brein
Proefpersonen in Hassons lab luisterden naar (waargebeurde) verhalen terwijl ze in de hersenscanner lagen. Hier bleek dat de hersenactiviteit sterk overeenkwam tussen verschillende proefpersonen die naar hetzelfde verhaal luisterden. Dat is al een bijzondere vondst! Maar Hasson was benieuwd hoe die overeenkomst ontstond. Kwam het simpelweg doordat de proefpersonen dezelfde geluiden hoorden? Of was de betékenis van het verhaal belangrijk voor de overeenkomst tussen breinen?
Om deze vraag te beantwoorden, liet Hasson proefpersonen ook luisteren naar achterstevoren afgespeelde verhalen. Die klonken voor iedere proefpersoon hetzelfde, maar er zat geen betekenis in. En bij deze stimuli bleek dat alleen de auditieve cortex, het deel van het brein dat verantwoordelijk is voor het horen van geluid, dezelfde activiteit vertoonde tussen proefpersonen.
Vervolgens speelde Hasson het verhaal weer in de goede richting af, maar veranderde hij de volgorde van de woorden in het verhaal. Bijvoorbeeld: ‘Bekend met […] hoopte hij […] zij alleen’ Nu zagen Hasson en zijn team synchronisatie tussen proefpersonen in hersengebieden die belangrijk zijn bij het verwerken van woorden en grammatica.
Maar alleen wanneer het volledige verhaal werd afgespeeld, kwam een groot aantal hersengebieden in actie, inclusief gebieden voor geheugen en het maken van beslissingen. Interessant genoeg vertoonden deze hersengebieden ook synchronisatie met de hersenen van Russische mensen die naar Russische vertalingen van de verhalen luisterden! Hasson en zijn team vermoeden daarom dat deze gebieden de betekenis van een verhaal verwerken.
Hersenactiviteit als reactie op achterstevoren afgespeelde spraak (links), op spraak met normale woorden maar zonder betekenis (midden), en op normale spraak (rechts).
Ondanks dit overtuigende bewijs zou het zo kunnen zijn dat het sterke effect van ‘betekenis’ in een verhaal meer te maken heeft met de aandacht van de proefpersonen voor het verhaal. Een achterstevoren afgespeeld verhaal is immers niet erg interessant! Het is dus nog een open vraag voor de wetenschap of we de effecten van betekenis en aandacht van elkaar kunnen onderscheiden.
De communicatiedans: overeenkomsten in de breinen van spreker en luisteraar
Wat gebeurt er in het brein van iemand die een verhaal vertelt? Uit onderzoek in Hassons onderzoeksgroep bleek, interessant genoeg, dat de hersenactiviteit gelijkenis vertoonde tussen de verteller en de luisteraar van een verhaal.
Gelijke hersenactiviteit tussen het brein van verteller en luisteraar.
Wanneer we met elkaar praten over ervaringen of herinneringen, creëren we een gedeelde mentale ruimte. Als je bijvoorbeeld vertelt over een aflevering van een tv-programma, roep je in je eigen hoofd een deel van hersenactiviteit op die je tijdens het kijken had – maar stuur je die hersenactiviteit als het ware ook door naar degene die naar je luistert.
Deze fascinerende ontdekkingen hebben belangrijke implicaties voor de samenleving. We staan continu bloot aan massamedia en hun interpretaties van de wereld. Deze interpretaties beïnvloeden ons. Dus spring voorzichtig om met de bronnen die je volgt!
Tegelijkertijd is het een natuurlijke menselijke behoefte om ons te verbinden aan andere breinen. Dus blijf verbonden, en blijf bewust communiceren.
Deze blog is geschreven door Lara. Redactie: Roselyne. Vertaling: Jeroen.
