This post is also available in Engels.
Je wilt je baas om een loonsverhoging vragen: je hebt immers hard gewerkt en vindt dat je meer erkenning verdient. Maar net op het moment dat je de moed hebt verzameld om aan te kloppen, hoor je hem schreeuwen en tieren en weet je dat hij in een hele slechte bui is. Je verstijft van schrik: wat nu? Ga je toch proberen die verhoging te krijgen – met alle risico’s van dien – of weet je niet hoe snel je weg moet wezen?
Kosten-batenanalyse
Een gangbare manier om te verklaren hoe mensen zulke beslissingen maken, is door het keuzeproces te zien als een kosten-batenanalyse. Het idee is, zoals ik in dit blog schreef, dat mensen de mogelijke positieve en negatieve consequenties van hun acties overwegen en op basis daarvan besluiten wat te doen. Recent onderzoek laat echter zien dat wanneer er sprake is van dreiging – zoals die boze baas – er méér speelt.
Stilstand voor actie
Wanneer je geconfronteerd wordt met een acute dreiging, schiet je lichaam eerst in een defensieve reactie die we aanduiden met ‘freezing’. Je hartslag vertraagt en je lichaam verstijft. Het lijkt er haast op alsof je lichaam zich tijdelijk uitschakelt. Er zijn echter aanwijzingen dat dit slechts aan de oppervlakte is en dat er onder de motorkap juist heel veel gebeurt: terwijl je bevriest scherpen je zintuigen zich aan en bereidt je lichaam zich voor op actie (bijvoorbeeld vechten of vluchten).
Bevriezen om te kiezen?
Dat freezing van belang is bij de voorbereiding op actie weten we nu al wel iets langer, maar welke actie dan? Het is namelijk nog onduidelijk of deze freeze-reactie ook de beslissing zelf beïnvloedt, en zo ja, hoe dan? Dit heb ik onderzocht in mijn recente studie.
In het experiment moesten proefpersonen beslissingen nemen over of ze een cirkelvormig figuur wilden benaderen of vermijden. Als ze benaderden was er een grote kans om geld te verdienen (de baten), maar een even zo grote kans dat ze een elektrische schok kregen (de kosten). Indien ze vermeden hadden ze juist een grote kans op géén schok, maar dus ook een even grote kans op geen geld.
Uit de resultaten bleek ten eerste dat een sterkere hartslag daling (meer freezing) samenging met het sneller maken van een keuze: dit strookt met het idee dat bevriezen helpt bij het voorbereiden op actie.
Maar wat we ook vonden, was dat de mate waarin proefpersonen bevroren samenhing met de invloed van de kosten-batenanalyse op hun beslissingsproces. Mogelijk betekent dit dat wanneer je bevriest, je op een andere manier de gevolgen van je keuzes afweegt voordat je een keuze maakt. Dit laat zien dat freezing niet alleen een rol speelt bij dat je iets gaat doen, maar waarschijnlijk óók bij wat je dan beslist te doen.
Maar hoe werkt dit dan?
We doen momenteel een vervolgstudie waarbij we gebruik maken van de MRI-scanner, omdat we graag willen weten hoe dit precies in het brein werkt. We zoeken nog proefpersonen, dus als je mee wil doen klik dan hier!
Credit
Auteur: Felix Klaassen
Buddy: Floortje Bouwkamp
Editor: Ellen Lommerse
Vertaling: Felix Klaassen
Editor vertaling: Rebecca Calcott
Uitgelichte afbeelding verkregen van Tristan Hess via Unsplash
