This post is also available in Engels.
Je wenkbrauwen zeggen veel meer dan je misschien denkt. Het maakt niet uit of je ze dun houdt, in een mooi boogje vormt of je er geen aandacht aan besteedt: je wenkbrauwen communiceren (je bent nu vast je wenkbrauwen goed aan het bekijken). Opgetrokken wenkbrauwen geven aan dat je verrast bent. Gefronste wenkbrauwen zeggen daarentegen dat je boos of achterdochtig bent. Hoe je je wenkbrauwen houdt, is met name relevant voor mensen die niet kunnen praten of horen. Zij gebruiken wenkbrauwen om hun emotionele staat te communiceren. Het is dus geen verrassing dat wenkbrauwen een belangrijke rol spelen in gebarentaal, naar welke cultuur je ook kijkt.
De communicatieve rol van wenkbrauwen is relatief nieuw, en lijkt alleen voor moderne mensen zo te zijn.
Volgens antropologen missen moderne mensen de opvallende wenkbrauwruggen die typisch zijn voor onze voorouders. Dat meer verticale voorhoofd waarop onze wenkbrauwen vrij kunnen bewegen, onderscheidt mensen van onze voorouders. Waarom ons voorhoofd zo anders is, is niet duidelijk. Het kan simpelweg een grootte-dingetje zijn: onze hersenen zijn gegroeid en daarom is onze schedel ook gegroeid naar dit huidige, wenkbrauwvriendelijke model.
Een ietwat interessantere theorie, zogenaamde gracilization, stelt iets heel anders voor. Het gaat niet om de ruimte die nodig was voor onze hersenen, maar om onze unieke behoefte aan sociaal gedrag. Om signalen over te brengen van sociale acceptatie en uitnodigingen om bij elkaar te komen in groepen, werd de menselijke schedel slanker, of gracieler, met een kleinere wenkbrauwrug en wenkbrauwen die makkelijker te herkennen waren. Deze schedelveranderingen worden geassocieerd met een toename van bepaalde hormonen, zoals oxytocine, het hormoon dat betrokken is in sociaal en hechtingsgedrag.
Moderne wenkbrauwen zijn geëvolueerd tot een gereedschap om sociale communicatie en gedrag te sturen. Kan dat ook misgaan?
Gezichtsuitdrukkingen, die onder andere bestaan uit de positie van je wenkbrauwen en de vorm van je lippen, helpen in alledaags verbale communicatie. Als je gezichtsuitdrukking erg afwijkt van wat je zegt, is het moeilijker je te begrijpen. Mensen met autisme, een aandoening die aantast hoe iemand met anderen omgaat, hebben vaak andere gezichtsuitdrukkingen dan waar we aan gewend zijn. Het gevolg is dat deze gezichtsuitdrukkingen niet duidelijk zijn en niet de gewenste boodschap overbrengen. Voor mensen met autisme is het andersom. Zij hebben juist moeite met het begrijpen van de gezichtsuitdrukkingen van mensen zonder autisme.
Het gaat niet alleen om hoe we onze wenkbrauwen (en andere gezichtskenmerken) gebruiken, maar ook om hoe wij anderen lezen.
Hoe belangrijk wenkbrauwen zijn in het begrijpen van anderen is ons de laatste tijd pas echt duidelijk geworden, nu mondkapjes een groot deel van ons gezicht bedekken en het moeilijker maken om te communiceren. Gelukkig waren onze ogen en wenkbrauwen (of ze nu dik, dun, of borstelig zijn) er om ons te helpen.
Auteur: Martina Arenella
Buddy: Christina Isakoglou
Editor: Rebecca Calcott
Vertaler: Wessel Hieselaar
Editor vertaling: Felix Klaassen
Foto van Kapa65 via Pixabay