This post is also available in Engels.
Sommige imitatoren en impressionisten zijn er erg goed in precies zo te klinken als de persoon die ze nadoen. Of toch niet? Onderzoek suggereert dat het meer karikaturen zijn dan echte imitaties.
Het imiteren van bekendheden is een populaire vorm van vermaak.
Goede (stem-) imitaties zijn niet alleen vermakelijk maar ook bijzonder: het is ongelofelijk hoe iemand haar stem kan transformeren om als iemand anders te klinken. Als we beter kijken zien we echter dat imitatoren de stem van de ander niet precies spiegelen maar eerder (overdreven) de nadruk leggen op bepaalde aspecten van de stem. Het lijkt erg op hoe karikatuurschilders aspecten in hun afbeeldingen overdrijven.
Professionele stem-imitatoren zijn net als vocale karikaturisten; ze vergroten bepaalde aspecten van hun model uit.
Karikatuur van Donald Trump door DonkeyHotey (CC BY-SA 2.0).
Imitaties zijn makkelijker te herkennen als karikatuur
Onderzoek suggereert dat karikatuur imitaties makkelijker herkenbaar zijn dan accurate imitaties. Een groep onderzoekers in Argentinië onderzocht dit door professionele imitatoren twee keer publieke figuren na te laten doen: een keer vanuit hun eigen geheugen (spontane imitatie) en een keer na een geluidsfragment van de persoon te hebben beluisterd. Vervolgens moesten anderen naar zowel de originele spreker als naar de imitaties luisteren en beoordelen in hoeverre ze dachten dat het fragment echt was en was uitgesproken door de originele persoon. Hier kwam uit dat de ‘spontane’ imitaties makkelijker werden herkend dan de imitaties van fragmenten, terwijl de imitaties van de fragmenten als accurater werden beoordeeld.
Hetzelfde werd gevonden bij vocale imitaties van non-vocale geluiden, zoals een waaiende wind. Vergeleken met kunstmatige geluidsfragmenten vanuit de computer werden stem-imitaties even goed herkend, terwijl ze akoestisch gezien veel minder accuraat zijn. In plaats daarvan zien we dat imitatoren een paar onderscheidende aspecten uitvergroten.
Professionele vs. amateur imitatoren
Dit klinkt logisch als je bedenkt dat impressies meestal als doel hebben om meteen herkend te worden en om het ‘model’ belachelijk te maken in plaats van echt accuraat te zijn. Een onderzoek dat professionele en amateur imitaties vergeleek van de Franse oud-president Jacques Chirac vond dat de amateurs globale (algemene) aspecten van hun stem veranderden, terwijl de profs meer focusten op het imiteren van de specifieke manier van praten. Sterker nog, verscheidene onderzoeken hebben gevonden dat amateur imitatoren akoestisch gezien dichterbij de originele spreker komen dan de professionele imitatoren (bij spontane imitatie).
Dat betekent niet dat professionele imitatoren niet goed zijn of niet meer zoals hun model zouden kunnen klinken. Sterker nog, ze zijn een perfect voorbeeld van efficiënte communicatie. Ze houden hun doelgroep voor ogen en weten precies welke aspecten van hun model het meest typisch zijn en wat nodig is om ‘als hen’ te klinken… en erover te lachen.
Geschreven door Monica Wagner, aangepast door Annelies van Nuland en vertaald door Felix Klaassen.
Wil je meer weten? Bekijk dan deze interessante Pavlov aflevering over Carlo Boszhard en de wetenschap achter zijn uitzonderlijke imitaties: https://www.npo3.nl/pavlov/18-11-2010/RVU_104761.
Having been raised with two languages herself, Mónica Wagner is interested in how people use and learn multiple languages, especially when it comes to the sounds of languages. During her licence in psychology (National University of Córdoba, Argentina) she looked into whether people who speak two (or more) languages, when wanting to say the word for ‘dog,’ consider the name in both of their languages. Then, during her Master’s in cognitive neuroscience (Radboud University, The Netherlands), she looked at the other side of the coin: whether bilinguals can selectively listen in one of their languages (sometimes even the wrong one!) and the role of the context they’re in at the moment or whether or not the speaker has a foreign accent. Currently Mónica is working on her PhD at the Donders Centre for Cognition (The Netherlands), where she’s studying individual differences in foreign accent, that is, why some people struggle so much to get rid of their foreign accent in a second language, while others seem to be able to acquire a nativelike accent almost effortlessly. She is new to the Donders Wonders team but will likely blog a lot about her favorite topics: languages, bilinguals, and accents!