Donders Wonders Blog

Hitte maakt ons agressiever en gewelddadiger

This post is also available in Engels.

Nederland heeft de warmste meimaand in drie eeuwen achter de rug en het wordt spoedig weer flink heet. Hoge temperaturen laten je niet alleen zweten. We worden volgens onderzoek ook agressiever! Hoe zit dat?

De warmte maakt mensen verhit. Letterlijk en figuurlijk.
Foto: CC0, Pexels

Verschillende wetenschappers hebben zich gebogen over dit vreemde vraagstuk: de invloed van warmte op agressie en geweld. Zij komen vrijwel allemaal tot dezelfde conclusie: naarmate de temperatuur stijgt, nemen agressie en geweld toe.

Warme landen en steden hebben hogere misdaadcijfers
Laten we beginnen met onderzoek naar gebieden met een verschillend klimaat. Hieruit blijkt dat hoe dichter je bij de evenaar komt, hoe gewelddadiger het daar is: op de 100.000 mensen vinden er 26 moorden plaats in Centraal-Amerika, 18 in Centraal-Afrika en 5 in Europa en Noord-Amerika. Uiteraard verschillen deze gebieden naast temperatuur ook op veel andere aspecten van elkaar. Echter zie je deze tendens ook terug binnen één land. Zo vinden er in Zuid-Italië meer maffia-gerelateerde moorden plaats dan in Noord-Italië. Daarnaast zijn in Amerika de misdaadcijfers in warmere steden hoger dan in koele steden, zelfs wanneer gecontroleerd wordt voor sociale en culturele factoren.

Warme dagen, maanden en jaren gaan samen met meer agressie
Naast temperatuurverschillen tussen gebieden, hebben temperatuurverschillen in periodes ook effect op agressie en geweld. Zo laat onderzoek in Amerika over een periode van 45 jaar zien dat moorden en gewelddadige aanvallen toenemen in hete jaren en seizoenen. Niet-gewelddadige overtredingen werden niet beïnvloed door temperatuur. Daarnaast heeft Veilig Verkeer Nederland (VVN) geconstateerd dat in ons land in de zomer 30% meer doden en gewonden vallen in het verkeer dan in de winter. VVN geeft aan dat dit zeer waarschijnlijk ligt aan extra agressief rijgedrag in de zomer, aangezien weersomstandigheden voor voertuigen juist gunstiger zijn in de zomer.

Klimaatverandering en misdaad
Nu we weten dat een hogere temperatuur samengaat met meer agressie en hogere misdaadcijfers kunnen we ook voorspellen wat voor effect klimaatverandering op deze cijfers zal hebben. De meeste experts in klimaatverandering voorspellen dat de temperatuur tot het midden van de 21e eeuw zal toenemen met ongeveer 1 tot 4.5 graden Celsius. Volgens onderzoekers zal dit in Amerika leiden tot een toename van 25.000 tot 80.000 gewelddadige overtredingen en moorden per jaar. We hebben dus nog een extra reden om klimaatverandering tegen te gaan.

Waarom worden we agressiever bij hogere temperaturen?
Mensen worden agressiever met hoge temperaturen omdat hun lichaamstemperatuur hoger wordt. Met een stijging in de lichaamstemperatuur gaan de hartslag en bloeddruk omhoog, de huid gaat zweten en de ademhaling wordt zwaar. Onderzoekers noemen dit een toename in prikkelbaarheid (arousal). Maar de reden hiervoor voelen we niet altijd juist aan: je kunt deze warmte-gerelateerde toename in prikkelbaarheid onbewust  toeschrijven aan iets anders (je buurman was vast onuitstaanbaar vandaag!), waardoor je extra boos hierom wordt. Door deze zogenoemde ‘prikkeloverdracht’ (excitation transfer) kan een toename in prikkelbaarheid door de warmte onterecht worden geïnterpreteerd als woede waardoor agressie en geweld kunnen toenemen.

Voor de aankomende warme zomerse dagen: mocht je merken dat je wat prikkelbaarder bent, onthoud dan dat dit misschien niet aan de mensen om je heen of bepaalde gebeurtenissen ligt. De hogere prikkelbaarheid zou heel goed aan de hitte kunnen liggen. Zoek verkoeling op om je hoofd koel te houden.

Dit blog is geschreven door Angelique.
Bewerking door Annelies.

1 thought on “Hitte maakt ons agressiever en gewelddadiger

  1. Ik heb me dit ook al eens afgevraagd en dacht daarbij ook aan een mogelijke andere historisch-biologische oorzaak. Ervan uitgaande dat het evolutionair voordeel heeft, dat kinderen geboren worden aan de start van een tijd met meer voedsel (het voorjaar), zou het m.i. ook mogelijk zijn dat we in de zomertijd ‘bronstiger’ en daarmee agressiever zijn – dit wordt immers ook geassocieerd met ‘zwoele nachten’. (Dit hoewel de mens sinds de landbouw-revolutie van 10.000 jaar geleden hiervan minder afhankelijk is geworden).
    Is deze hypothese ook bekeken in onderzoek?

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *