This post is also available in Engels.
Je raakt afgeleid terwijl je aan het koken bent en voor je het weet brand je je vinger aan een hete pan. Je laat meteen alles vallen en komt in actie: Je trekt je hand weg!
Dit is een typische pijnlijke gebeurtenis – een intense en onaangename ervaring, die ons motiveert om snel te handelen om aan de oorzaak van de pijn te ontsnappen.
Afbeelding door Roselyne Chauvin
Zodra pijn plaatsvindt, wordt een signaal verzonden dat uiteindelijk onze hersenen bereikt. Het signaal wordt hier verwerkt in een netwerk van hersengebieden. Deze gebieden vormen samen een unieke pijnervaring. Deze ervaring kan sterk verschillen van persoon tot persoon en van situatie tot situatie en wordt beïnvloed door allerlei aspecten zoals onze omgeving, persoonlijkheid, emoties, en hoe we onze aandacht richten op de pijn.
Pijn en de rol van aandacht
We ontvangen continu een enorme hoeveelheid informatie over onze omgeving, denk aan alles dat we tegelijkertijd zien, horen, en voelen. Het is onmogelijk om al deze informatie tot in de detail te verwerken. Daarom gebruiken we aandacht om de informatie te selecteren die het meest belangrijkst is voor onze doelen. Aandacht werkt hier als een soort filter.
Laten we nu kijken naar de rol van aandacht voor pijn. Pijn is een alarm, het waarschuwt ons voor mogelijk gevaar en grijpt onze aandacht. Zo gauw dit alarm afgaat, is het ons aandachts-systeem dat ons aanzet om te stoppen waar we me mee bezig waren en zo snel mogelijk te reageren op de pijnlijke, en mogelijk gevaarlijke gebeurtenis. Het is ons aandachts-systeem dat ervoor zorgt dat we onszelf beschermen en verdere pijn en verwonding voorkomen.
Hoe aandacht onze pijn ervaring kan veranderen.
Aandacht speelt ook een rol in hoeveel pijn we ervaren. Wanneer mensen gevraagd wordt hun aandacht op de pijn te richten, rapporteren ze meer pijn. Wanneer mensen gevraagd wordt hun aandacht te richten op een andere, afleidende taak, rapporteren ze juist minder pijn.
Wanneer begint aandacht pijn te beïnvloeden?
Een interessante bevinding is dat onze pijnervaring al beïnvloed wordt door de periode van anticipatie voordat pijn begint. Bijvoorbeeld, voor eenzelfde pijnlijke stimulatie rapporteren we meer pijn als we verwachting van hoge pijn hadden dan wanneer we een verwachting van lage pijn hadden. Bovendien, de hersenactiviteit tijdens deze anticipatie periode voor pijn is ook gekoppeld aan de hoeveelheid pijn die we ervaren. Dit suggereert dat onze hersenen de hoeveelheid pijn die we voelen al kunnen beïnvloeden voordat de pijn begonnen is!
Aandacht is dus niet alleen belangrijk wanneer pijn plaatsvindt, maar ook al in de periode voordat pijn plaatsvindt. Dit maakt het mogelijk om waarschuwingen uit onze omgeving te gebruiken om een pijnlijke gebeurtenis te anticiperen en actie te ondernemen voor de pijn daadwerkelijk begint. Zo kunnen we pijn en verwonding voorkomen, of in ieder geval beperken. Dit kan een interessante invalshoek bieden voor de ontwikkeling van effectieve (non-farmacologische) behandeling voor pijn: behandeling die ons kan helpen met hoe we onze aandacht richten op pijn.
Meer informatie over chronische pijn.
Laura Arendsen is promovenda in de Cognitive Neuroimaging group aan de Universiteit van Leeds. Haar onderzoek richt zich op de invloed van verwachting op de ervaring van pijn, en hoe je dit terugziet in hersenactiviteit tijdens de verwachting van pijn (in de fase voor de start van pijn).
Bewerking door Nietzsche.
