This post is also available in Engels.
Na een verbroken relatie ervaren we vaak een ‘gebroken hart’ of ‘hartzeer.’ Ook bij andere sociale pijn, zoals het gevoel door iemand afgewezen te worden, gebruiken we uitdrukking die te maken hebben met lichamelijke pijn. Best gek eigenlijk, toch? Onderzoekers denken nu dat dit niet per se toeval is. Het lijkt erop dat lichamelijke en sociale pijn met elkaar verbonden zijn.
Me, feeling heartbroken after I was dumped by a suave Ken ® doll. Image: iStockphoto.com
Bij lichamelijke klachten als hoofdpijn of rugpijn gebruik je misschien wel eens paracetamol. Maar wist je dat paracetamol ook kan helpen tegen emotionele pijn?* Mensen die elke dag paracetamol slikken voelen zich na onprettige sociale interacties minder gekwetst en het deel van hun hersenen dat betrokken is bij sociale en lichamelijke pijn is minder actief. Maar hoe kan het dat een medicijn dat bedoeld is voor het verzachten van lichamelijke pijn ook helpt bij ‘sociale’ pijn? Sommige wetenschappers denken dat dezelfde soort hersenactiviteit ten grondslag ligt aan beide soorten pijn.
Pijn in het brein
Onderzoekers geloven dat tijdens de evolutionaire ontwikkeling van complex sociaal gedrag bij dieren de bestaande systemen voor lichamelijke pijn uiteindelijk ook zijn gaan reageren op sociale pijn. Twee hersengebieden, de cortex cingularis anterior dorsalis (dACC) en de insula anterior (aINS) zijn betrokken bij beide soorten pijn. Patiënten bij wie deze gebieden beschadigd zijn geven aan geen pijn te voelen in situaties die normaal gesproken lichamelijke pijn veroorzaken. Daarnaast worden deze gebieden ook actief wanneer we ons buitengesloten voelen of bij het kijken naar foto’s van een dierbare die is overleden. Recent onderzoek suggereert echter dat binnen deze gebieden verschillende groepen hersencellen specifiek reageren op verschillende soorten pijn.
Afwijzing kan verdovend werken
Wist je dat het gevoel ergens buitengesloten te worden kan leiden tot emotionele verdoving? Tijdens een onderzoek vulden deelnemers een vragenlijst in en kregen ze vervolgens een nep resultaat te horen. Sommige deelnemers werd verteld dat ze waarschijnlijk hun leven lang veel goede relaties zouden hebben met de mensen om hen heen, en anderen werd verteld dat ze waarschijnlijk alleen zouden eindigen. Na het horen van dit ‘resultaat’ werd de deelnemers gevraagd te voorspellen hoe ze zich in de toekomst zouden voelen. De ‘afgewezen’ deelnemers voorspelden meer neutrale gevoelens dan de ‘geaccepeerde’ deelnemers. Dit soort emotionele verdoving lijkt op de lichamelijke verdoving van pijn die voorkomt na een verwonding. En het interessante is dat emotionele en lichamelijk verdoving vaak samen gaan! Bij de afgewezen deelnemers werd een hogere pijngrens gemeten dan bij de geaccepteerde deelnemers.
Overlappende hersenchemie
Ons gevoel van pijn heeft te maken met lichaamseigen hersenstoffen die opioïden worden genoemd. Opioïden verzachten lichamelijke pijn en verhogen euforische gevoelens. Endorfinen zijn opioïden die vrijkomen na een verwonding om het pijnsignaal naar de hersenen blokkeren (hierdoor komt het dat het soms even duurt voordat je de pijn van je vingers tussen de deur ook daadwerkelijk voelt). Zoals je misschien al kunt raden zijn opioïden ook betrokken bij sociale pijn. Mensen met een mutatie in hun opioïde receptoren zijn gevoeliger voor zowel lichamelijke pijn als sociale afwijzing. Bij deze mensen wordt na een afwijzing ook meer activiteit gemeten in de dACC en de aINS.
Dus mocht je verkering het uitmaken, grijp dan niet naar de paracetamol om je pijn te verdoven. Maak juist gebruik van je tijdelijk verhoogde pijngrens en experimenteer met extreme sporten… Grapje, niet doen. Om eerlijk te zijn heb ik geen goede adviezen wat betreft een gebroken hart… Een gebroken hart doet gewoon pijn.
*Te veel paracetamol slikken is geen goed idee dus het slikken van paracetamol tegen emotionele pijn is helemaal geen goed idee.
Meer informatie
Video over de lichamelijke aspecten van een gebroken hart.
Dit is wellicht interessant: http://www.nature.com/articles/srep02027?WT.ec_id=SREP-692-20130701