This post is also available in Engels.
Valentijnsdag wordt enthousiast gevierd door smoorverliefde stelletjes en hartstochtelijk verafschuwd door singles en cynische types. Maar wat kan de wetenschap ons vertellen over de gevoelens die we op 14 februari vieren?
Illustratie van Roselyne
Sinds de oudheid houden minstrelen, dichters en zangers zich bezig met één van de meest fundamentele menselijke emoties: liefde. Volgens antropoloog professor Helen Fisher is verliefdheid een “universele emotie, onderdeel van de menselijke natuur,” onafhankelijk van leeftijd, geslacht, seksuele oriëntatie, religie of etniciteit.
“When love is not madness, it is not love”
Verbeeldingen van de liefde door de eeuwen heen gaan vaak over zowel het geweldige geluk als de ondraaglijke pijn die aan dit gevoel verbonden kunnen zijn. Liefde wordt vaak gezien als een vorm van waanzin die gepaard gaat met stemmingswisselingen, dwanggedachten, obsessief-compulsief gedrag en zelfs verslavingsneigingen. Onderzoek heeft aangetoond dat verliefdheid leidt tot de aanmaak van chemische stoffen zoals dopamine en noradrenaline in een deel van het brein dat bekend staat als het beloningsnetwerk: een hersensysteem dat verantwoordelijk is voor gevoelens van genot en motivatie. Verhoogde productie van noradrenaline zorgt ook voor meer oplettendheid, meer energie, slapeloosheid en verminderde eetlust. Kortom, alle klassieke symptomen van liefdesverdriet.
“To be in love is merely to be in a state of perpetual anaesthesia” (H.L. Mencken)
De eerste fases van een verliefdheid kunnen een pijnlijke ervaring zijn, maar die “vlinders in je buik” kunnen ook gunstige effecten hebben. Uit onderzoek is gebleken dat mensen minder lichamelijke pijn voelen wanneer ze naar foto’s van hun geliefde kijken, en dit gaat samen met verminderde activiteit in een uitgebreid hersennetwerk dat bekend staat als het pijnnetwerk.
Liefe in het laboratorium
Als verliefdheid zo goed voor je is, hoe kunnen we dit gevoel dan creëren? Volgens professor Arthur Aron is het mogelijk om ‘liefde,’ of tenminste een gevoel van intimiteit, aan te moedigen in het lab. In zijn experiment werd deelnemers gevraagd om in tweetallen een serie van 36 vragen te bespreken die geleidelijk aan steeds persoonlijker werden. De vragen begonnen eenvoudig, bijvoorbeeld: “Als je wie dan ook ter wereld mocht kiezen, wie zou je dan uitnodigen om bij jou thuis te komen eten?” maar werden steeds intiemer zoals: “Welke rol spelen liefde en genegenheid in jouw leven?” Dit soort vragen bevorderen een wederzijds gevoel van kwetsbaarheid, en zou een stimulerend effect kunnen hebben op de gevoelens van intimiteit tussen twee mensen.
Dit zou natuurlijk een hoopgevend bericht kunnen zijn voor de eenzame zielen die deze Valentijnsdag nog op zoek zijn naar de ware. Maar ik denk dat het onderzoek van professor Aron een veel verstrekkendere betekenis zou kunnen hebben. Als het mogelijk is om een gevoel van vertrouwelijkheid te creëren tussen volkomen vreemden, zouden we deze techniek dan niet moeten toepassen in situaties waar dat op dit moment het hardst nodig is? Nu vijandigheid, angst en haat hoogtij vieren op deze aardbol kunnen we een oefening in liefde deze Valentijnsdag goed gebruiken!
Anna Tyborowska is een PhD kandidaat in de Affective Neuroscience Group aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Haar onderzoek is gericht op sociaal-emotionele controle processen in de pubertijd.
Bewerkt door Roselyne.
