This post is also available in Engels.
Deze zomervakantie staan er weer zonvakanties gepland, maar een zonnesteek ligt op de loer. Wat zijn de gevaren? En is die fancy hoed voldoende om je ertegen te beschermen?
Volle vliegtuigen vertrekken weer richting zon en strand. Veel mensen zijn op vakantie zuinig met de zonnebrandcrème, om bijvoorbeeld dat extra tintje te krijgen. Daarmee riskeren ze de directe gevolgen van verbranding: zo rood zijn als een kreeft, pijn, blaren en vervelling. Maar naast het onderschatte verbrandingsgevaar kan de zon je ook zomaar een zonnesteek bezorgen. Ach, wat koortsachtige verschijnselen die binnen no-time weer verdwijnen, toch? Die zonnesteek is niet zo onschuldig als we denken.
Jouw thermostaat
Onze lichaamsprocessen werken optimaal bij een lichaamstemperatuur tussen 36,5 °C en 37,5 °C. Daarbij fungeert de hersenstam als thermostaat om de lichaamstemperatuur constant tussen deze waarden te laten schommelen. Je moet daarbij net zo veel warmte kwijtraken als produceren.
In de zomerse hitte koel je af door bijvoorbeeld te zweten, maar wanneer je daarbij te weinig drinkt droog je uit. Je hersenstam raakt verward: ‘’Moet ik meer zweten om af te koelen of minder zweten om vocht vast te houden?’’.
Je ontregelde thermostaat kan een zonnesteek veroorzaken, waarbij de lichaamstemperatuur de bovengrens passeert. Dit begint vaak met hoofdpijn, vermoeidheid, misselijkheid en duizeligheid. Binnen enkele dagen ben je hersteld van zo’n milde zonnesteek, mits je er iets tegen doet!
Ernstige zonnesteek: hersenschade
Niet alleen de zon is veroorzaker van een zonnesteek. Combinaties van hitte, inspanning en vochttekort kunnen die milde zonnesteek ernstiger maken. Je hartslag en ademhaling gaan versnellen en je lichaamstemperatuur kan oplopen tot wel 42 °C: levensgevaarlijk!
Bij een ernstige zonnesteek kunnen de eiwitten in het brein de hitte niet meer aan. Ze breken af en worden niet opnieuw opgebouwd. Dit levert blijvende hersenschade op; er ontstaan gaten in de witte stof van je brein. In onderstaande afbeelding zijn deze gaten in de witte stof van een brein met zonnesteek te zien (rechts, rode kring). Vergelijk deze maar eens met het brein zonder zonnesteek (links, groene kring). Het lijkt wel gatenkaas! Een ernstige zonnesteek kan dodelijk zijn. Laat je toestand daarom beoordelen door je huisarts.
Do’s & Don’ts to stay cool
Het is heel logisch: een zonnesteek voorkomen of behandelen doe je door ‘cool’ te blijven. Allereerst moet je voldoende schaduw opzoeken. Wanneer je het vliegtuig uitstapt moet je al begonnen zijn. Je fancy hoed geeft al enige schaduw, maar helpt je niet door de hele vakantie heen. Meer tips:
Wil je je vakantiebestemming eens verkennen met een actieve fietstocht? Let dan op: je spieren produceren extra warmte bij inspanning! Doseer je activiteiten en ga languit onder de palmbomen liggen.
Vochttekort draagt tevens bij aan die stijgende lichaamstemperatuur. Dus, biertje erbij? Nee, alcohol droogt je alleen maar meer uit! Isotone sportdrankjes helpen het best, maar het lichaam is al blij met water. Voeg eventueel wat keukenzout toe of neem een handje gezouten pinda’s. Je zoutgehalte gaat namelijk ook verloren door al dat gezweet!
Kortom: weg uit de zon, weinig inspanning, voldoende drinken en desnoods een koude douche!
Fijne zonnesteekloze vakantie!
Deze blog is geschreven door Ralf Weijs.
Redactie: Marpessa.