This post is also available in Engels.
Net als de rest van het lichaam heeft het brein goede bescherming nodig. Maar wie is er verantwoordelijk voor deze belangrijke taak? En welke hersenziektes hebben te maken met de beschermers van het brein?
Afbeelding door Roselyne Chauvin
Wat zijn microglia?
Het brein bestaat voornamelijk uit 2 soorten cellen: de welbekende neuronen en de gliacellen. Deze laatste groep bestaat uit 3 celtypen, maar we zijn vooral geïnteresseerd in het type microglia. Zoals macrofagen dat in de rest van het lichaam doen, eten en verteren de microglia ziekteverwekkers in het brein. Microglia zijn dus immuuncellen, en dat betekent dat ze ook belangrijk kunnen zijn bij de ontwikkeling van ziekten.
We weten al ongeveer een eeuw van het bestaan van microglia af, en ook zo lang geleden al dachten onderzoekers dat microglia de immuuncellen van het brein zouden zijn. Toch was het pas in 1988 dat wetenschappers deze hypothese konden bewijzen.
Maar zijn microglia ook anders dan macrofagen? Het is inmiddels vastgesteld dat microglia net als macrofagen aan fagocytose doen – het opeten en verteren van pathogenen (ziekteverwekkers). Maar verder onderzoek heeft aangetoond dat er ook belangrijke verschillen zijn tussen microglia en macrofagen. Dus werd besloten dat de twee eerder neven van elkaar zijn dan broers.
Belangrijkste functie van microglia
Microglia vind je enkel in het centrale zenuwstelsel. Hoofdzakelijk verkeren deze cellen in een inactieve, vertakte staat. Ze zijn in rust omdat er geen verdachte activiteiten rondom hen aan de gang zijn. Een beschadiging aan het brein activeert de microglia en zet een transformatie in gang: ze worden ronder en beginnen als macrofagen voor het brein te opereren.
Nieuwe inzichten
Recente onderzoeken hebben uitgewezen dat er verschillen bestaan in de samenstelling van de microgliapopulatie in het brein. De verschillende functies die microglia uitoefenen in de verschillende gebieden in het brein zijn ook vastgelegd. Bijvoorbeeld: microglia in het ene deel van het brein tonen een hoge verdedigingsreactie. Microglia in een ander deel lijken meer bezig te zijn met het zoeken en vinden van pathogenen.
Het gedrag van microglia verandert wanneer je ouder wordt, maar niet even snel in elk hersengebied. In het cerebellum, dat betrokken is bij het uitvoeren van bewegingen, zijn microglia heel gevoelig voor veroudering. In de hippocampus, die betrokken is bij het geheugen, verouderen microglia totaal anders.
Toepassingen in nieuw onderzoek
Nu we weten dat gedrag en veroudering van microglia in het brein gevarieerd verloopt, kunnen we nieuwe onderzoeksrichtingen overwegen. Veroudering immers ligt aan de basis van veel ziekten. Welke ziektes ontstaan door slecht functionerende microglia? En hebben ze te maken met verschillen in de microgliapopulatie in het brein? Wellicht is het in de toekomst mogelijk om aandoeningen als de ziekte van Alzheimer en Multiple Sclerosis beter te behandelen, door goed te kijken naar de microglia.
Deze blog is geschreven door Robin. Robin is bachelorstudente Biomedische Wetenschappen aan de Radboud Universiteit. Tijdens haar mini-stage bij het Donders Instituut heeft ze haar kennis over microglia verbreed.
Bewerking door Roselyne.