We nemen de wereld om ons heen waar met onze zintuigen. Op de basisschool leren we een rijtje van vijf zintuigen: gezichtsvermogen, gehoor, reuk, smaak en tast. Toch missen hier een aantal zintuigen, waaronder evenwicht. Evenwicht heeft enorm veel invloed op hoe wij staan of bewegen. Met deze ‘doe het zelf’ kan je zelf de invloed van je evenwichtsorgaan ervaren.
Foto gemaakt door Daniel Zimmel (CC BY-SA 2.0 licentie)
Wat heb je nodig?
-Twee personen
-Stoel die kan draaien, liefst met rug-en armleuning (bijvoorbeeld een bureaustoel)
Hoe ga je te werk?
1. Zet de stoel zo neer dat die kan draaien en iemand er omheen kan lopen.
2. De proefpersoon gaat op de stoel zitten en doet de ogen dicht.
3. De tweede persoon laat de stoel zo constant mogelijk draaien (met constante snelheid).
4. Probeer als proefpersoon je hoofd zo stil mogelijk te houden.
5. Wanneer de proefpersoon het gevoel krijgt dat de stoel niet meer draait, kan de proefpersoon het hoofd naar voren kantelen.
6. Wanneer de nieuwe draaisensatie wegvalt, kan de proefpersoon het hoofd weer naar achteren doen.
7. Nu kan de tweede persoon de stoel stilzetten.
8. De proefpersoon kan de ogen open doen.
Wat is er nu gebeurd?
Je evenwichtsorgaan bestaat uit grofweg twee delen: de twee otolietorganen die versnelling meten en de drie halfcirkelvormige kanalen die rotatie waarnemen. Deze drie kanalen nemen allemaal rotaties in drie verschillende vlakken waar. Je evenwichtsorgaan went aan de draaiing van de stoel, daarom neem je op een gegeven moment geen draaiing meer waar. Wanneer je dan je hoofd buigt, neemt een ander kanaal ineens rotatie waar en ervaar je weer een draaiing van je lichaam. Omdat beide kanalen anders georiënteerd zijn in je hoofd ervaar je ook een hele andere draaiing, namelijk dat je zijwaarts over de kop gaat.
Meer informatie
Het beschreven experiment is een aangepaste versie van het experiment dat onder leiding van Prof. H. Kingma van de universiteit Maastricht uitgevoerd is voor onder andere het BNN programma ‘proefkonijnen’.
Dit blog is geschreven door Arjan ter Horst. Arjan is post-doc onderzoeker aan het Donders Instituut en doet onderzoek naar hoe je brein visuele- en evenwichtsinformatie combineert om te bepalen waar je bent en waar je naartoe gaat. Arjan zal tijdens de Brain Awareness Week ook master-classes verzorgen aan middelbare scholen.
