This post is also available in Engels.
Verrast worden voelt geweldig
Verrassing is het gevoel dat je krijgt als iets onverwachts gebeurt. Een verrassing kan zowel goed als slecht zijn; dat hangt af van je verwachtingen. Als een verrassing aan je verwachtingen voldoet of ze zelfs overtreft, zijn we op ons gelukkigst. Blijkbaar wordt het plezier in het ontvangen van een beloning vergroot als mensen het niet verwachten. Het lijkt erop dat de hersengebieden die te maken hebben met het verwerken van beloningen, meer geactiveerd zijn als de beloning onvoorspelbaar is. Dat is niet heel gek, als je erover nadenkt. Elke verrassing, goed of slecht, brengt meer emotie met zich mee dan als we het verwacht hadden.
Het kan ook slecht voelen
Omdat het idee van een verrassing is dat je de uitkomst niet kunt voorspellen, is er altijd het risico dat je een verrassing krijgt die niet aan je verwachtingen voldoet. Dat zijn de momenten waarop we de meeste teleurstelling voelen: wanneer tante Barbara je nét de verkeerde sjaal geeft. Ook hier geldt: het verrassingseffect kan je emoties versterken, waardoor je extra teleurgesteld bent.
Regelmatig verrast
Het verrassingseffect komt veel vaker voor dan alleen wanneer je een cadeautje krijgt. Sterker nog, we maken verwachtingen over alles wat we al eens hebben meegemaakt. We stellen ons voor hoe de koffie zal smaken, en als je kopje anders smaakt ben je verrast. We verwachten dat de buren ‘Hoi!’ roepen als we ze tegenkomen. En als ze dat niet doen, proberen we een rationele verklaring te vinden: zijn ze misschien boos omdat we gisterenavond de muziek te hard hadden staan? Als je er zo over nadenkt, zijn verrassingen deel van ons dagelijks leven: iedere keer als iets niet uitpakt hoe we het ons hadden voorgesteld, komt het weer terug.
De controle behouden
Maar soms willen we juist niet laten zien hoe verrast we zijn. Onderzoekers bekeken wat er gebeurt in je brein als je sterke emoties die loskomen bij een verrassing probeert te onderdrukken. Tweeëntwintig deelnemers moesten hun verrassing zo goed mogelijk inhouden als ze naar een gezicht keken van iemand die verrast was. Wat blijkt? Als mensen bewust hun emoties in toom houden, wordt de reactie op verrassing in je brein verkleind.
“Oh, Oh, Oh!”
Dat is best raar, toch? We kunnen niet het onverwachte verwachten, maar we lijken wel klaar te staan om mogelijke emoties die vrijkomen bij een verrassing te onderdrukken.
Je hoeft mij niet te geloven: nu kerst voor de deur staat, zijn hier wat ideeën voor kerstsurprises.
Foto door Nathan Bingle via Unsplash
Auteur: Kim Beneyton
Buddy: Christina Isakoglou
Editor: Monica Wagner
Vertaler: Wessel Hieselaar
Editor Vertaling: Felix Klaassen