This post is also available in Engels.
Veel mensen hebben minstens één keer in hun leven te maken met psychische klachten. Als je deze klachten wilt behandelen, kun je meestal kiezen uit medicatie en/of psychotherapie. Maar de effecten hiervan op de hersenen verschillen nogal.
Een verbeelding van verdriet in een lithografie van Vincent van Gogh uit 1883 (beeld in het publieke domein)
Angst en depressie zijn de meest voorkomende psychische klachten wereldwijd. Onderzoekers uit Amsterdam hebben 66 studies met elkaar vergeleken en aangetoond dat psychotherapie en antidepressiva, standaard behandelingen bij angst en depressie, verschillende effecten op de hersenen hebben. Psychotherapie versterkt de controle van hersengebieden op emoties, terwijl antidepressiva de activiteit van overactieve emotiegebieden remt.
Verminderde controle over je emoties bij angst en depressie
De hersengebieden die gekoppeld zijn aan emoties en emotiecontrole werken bij klachten als angst en depressie anders dan normaal. Neem bijvoorbeeld de amygdala. Deze structuur, die diep in onze hersenen ligt, signaleert gevaar in de omgeving. Ze communiceert vervolgens met controlegebieden in de voorhersenen, zoals de frontale cortex, die op hun beurt de amygdala in toom proberen te houden en proberen te reguleren. Bij angst en depressie lijkt de amygdala hyperactief en de frontale cortex hypoactief (te weinig actief), en is de communicatie tussen de twee verminderd.
Het verschil tussen psychotherapie en antidepressiva
Tijdens psychotherapie bij angst en depressie wordt de cliënt blootgesteld aan situaties of objecten die negatieve gevoelens opwekken met als doel de negatieve gevoelens ‘af te leren’ of ermee om te leren gaan.
Antidepressiva, ook vaak serotonineheropnameremmers (SSRI’s) genoemd, hebben daarentegen hun uitwerking op het serotoninesysteem. Serotonine is een neurotransmitter die bijna overal in de hersenen tot uitwerking komt om processen zoals emoties, slaap, pijn en nog veel meer te reguleren (lees meer over de effecten van SSRI’s in een eerdere blog). Antidepressiva remmen de heropname van serotonine in de hersenen waardoor het serotonineniveau toeneemt. Dit zou kunnen helpen bij angst en depressie, omdat het serotonineniveau bij die stoornissen te laag kan zijn.
Of de juiste keuze medicatie en/of psychotherapie is, zal per persoon en mate van klachten verschillen. Op basis van dit onderzoek lijkt het dat je moet kiezen tussen de controle over je emoties terugwinnen versus je emoties remmen. Maar denk ook aan de langetermijneffecten, want strategieën leren om met je problemen om te gaan lijkt langer effectief te zijn dan het slikken van een pil. Verder zijn de effecten van antidepressiva grootschalig, want serotonine wordt bijna overal in de hersenen gebruikt, wat onwenselijke bijwerkingen met zich mee kan brengen zoals migraine, onrust, en verminderde seksuele interesse of impotentie.
Meer informatie:
Feiten en details over het landelijk onderzoek naar psychische klachten in Nederlanders vind je bij NEMESIS.
Beste Mahur,
Volgens mij wordt er in de praktijk nooit gekozen voor Of. Psychotherapie en medicatie gaan vaak hand in hand. Medicatie zorgt voor meer emotioneel evenwicht terwijl therapie je leert om anders met je angsten of depressieve gevoelens om te gaan. Het hangt uiteraard af van de situatie, waar voor gekozen wordt. Maar OF is naar mijn mening niet de juiste bewoording.
Hee Eva,
dank je wel voor je comment. Met het woord ‘Nooit’ ben ik niet helemaal mee eens want ik weet dat psychologen vaak met psychotherapie beginnen vooral bij angst klachten. Het ligt natuurlijk ook aan het traject, namelijk ga je naar een psychcholoog (psychologen mogen geen medicatie verschrijven) of een psychiater. Er zijn dus zeker veel gevallen waar een OF aanbod komt. Maar ik heb nu ook een ‘en’ toegevoegd zodat de gevallen waar een combinatietherapie aanbevolen wordt ook ter sprake komen.
Ik hoop dat dit het duidelijker maakt.
Hoi hoi, dank voor je reactie. Daar heb je gelijk in ja, een psychiater is idd voor medicatie, een psycholoog kan geen medicatie voorschrijven. Fijn dat het verhaal op deze manier wel wat genuanceerd is! Fijne dag
Je kunt zien of je depressief bent, als je de interesse verliest in alle activiteiten die je hebt genoten om immensley te spelen, of als je vaak aan je eigen dood denkt, alle kleine details ervan.