This post is also available in Engels.
Wereldwijd hangen meer sterfgevallen samen met overgewicht en obesitas dan met honger. Er is al vaak laten zien dat voedselverslaving tot obesitas leidt, maar hoe kun je dit vergelijken met een drugsverslaving?
Afbeelding door Len Rizzi (fotograaf, originele afbeelding), verwerkt door Off-Shell – Bestand:NCI Visuals Food Hamburger.jpg, Publiek domein
.jpg){kind=link}
Het aantal gevallen van obesitas is bijna verdriedubbeld sinds 1975. De Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) bracht naar buiten dat er in 2016 wereldwijd 1.9 miljard volwassenen (18 en ouder) met overgewicht waren en 650 miljoen mensen met obesitas. Bij overgewicht en obesitas hebben mensen een overdaad aan vetweefsel en hierdoor serieuze gezondheidsproblemen. In de laatste jaren wordt steeds meer besproken of voedselverslaving (een intens en aanhoudend verlangen of ‘craving’ naar voedselconsumptie) de hoofdoorzaak zou kunnen zijn van obesitas. Onderzoek ondersteunt de theorie dat obesitas door voedselverslaving sterk lijkt op een drugsverslaving, zowel in het brein als qua gedrag.
Hoe voedselverslaving op een drugsverslaving lijkt
Bepaalde soorten voedsel (veel vet, zout en suiker) lijken meer verslavend te werken. Ze activeren bepaalde hersengebieden, inclusief het beloningscircuit. Dit gebeurt op een vergelijkbare manier als van ‘gewone’ verslavingen zoals drugs en alcohol. Deze hersenactivatie is gelinkt aan verminderde controle; bijvoorbeeld moeite hebben met het reguleren van hoeveel voedsel/drugs je inneemt.
Bovendien zijn er een aantal symptomen bij voedselverslaving waarmee normaliter middelenverslaving wordt geclassificeerd volgens de DSM-IV criteria (Diagnostisch en Statistisch handboek voor de diagnostiek in de psychiatrie). Een voorbeeld van een criterium voor middelenverslaving is tolerantie. Tolerantie neemt toe wanneer je lichaam gewend raakt aan de drug en je steeds meer nodig hebt om hetzelfde bedwelmende effect te bereiken. Een vergelijkbare conditie kan gerelateerd worden aan voedselverslaving, waarbij steeds meer voedsel nodig is om een vol gevoel te krijgen.
Een andere overeenkomst tussen voedsel- en drugsverslaving is een constant verlangen om voedsel- of drugsinname te verminderen; met vaak veel onsuccesvolle pogingen. Middelenmisbruik en overeten gaan vaak alsnog door, ook al weet de persoon dat het mentale of fysieke problemen veroorzaakt. (Ook al passen veel DSM-IV criteria van drugsverslaving bij voedselverslaving, is het belangrijk te onthouden dat niet alle criteria erbij passen).
Wetenschappelijke onderzoeken hebben laten zien dat er een vergelijkbare genetische link is tussen obesitas en drugsverslaving. Een familiegeschiedenis van alcoholisme bijvoorbeeld vergroot de kans op obesitas. Bij familie van mensen met Binge Eating Disorder is er een verhoogde kans op problemen met drugsmisbruik.
Belangrijke verschillen tussen voedsel en drugsverslaving
Er zijn belangrijke verschillen tussen voedsel- en drugsverslaving die ook overwogen moeten worden. De sociale impact van overeten is veel groter dan die van drugsverslaving (dit geldt in iets mindere mate voor alcohol). Beschikbaarheid is een belangrijke factor: voedselreclames zijn overal, en supermarkten zijn er meer dan genoeg (een interessant documentaire hierover is ‘Supersize me’). Omdat ongezond voedsel vaak ook nog eens goedkoper is dan gezonde alternatieven kan dit ertoe leiden dat mensen met een lage socio-economische status vaker voor ‘obesogene’ voeding kiezen. Deze factor die meespeelt bij voedselverslaving is nogal verschillend bij drugsverslaving.
De overeenkomsten van voedsel- en drugsverslaving kunnen misschien helpen bij het vinden van verklaringen waarom obese mensen moeite hebben om af te vallen. Als onderzoek over dit onderwerp doorgaat, kunnen we misschien gedrags- of medicinale therapie vinden die kan helpen om voedselverslaving te behandelen.
Geschreven door Mahur, aangepast door Annelies, vertaald door Rowena