This post is also available in Engels.
Nadat recentelijk rapporten naar buiten kwamen over een bloedtest die Alzheimer zou diagnosticeren is het tijd om eens beter te kijken naar de ontwikkelingen.
In de Nederlandse media werd enkele weken geleden aangekondigd dat dankzij een nieuwe bloedtest de ziekte van Alzheimer binnenkort sneller zou kunnen worden gediagnosticeerd. Dit is slechts een voorbeeld van onderzoek dat gedaan wordt om snellere en goedkopere diagnostische tests te ontwikkelen voor ziektes als Alzheimer. Wetenschappers werken ook aan tests om Alzheimer en vergelijkbare ziekten te diagnosticeren door bepaalde stoffen in uitgeademde lucht te meten.
De resultaten van dergelijke onderzoeken worden vaak erg hoopgevend gepresenteerd en klinken vaak alsof ze het diagnostisch proces van ziektes compleet kunnen veranderen. Zo zouden ze, vergeleken met de huidige procedures, vaak goedkoper, minder vervelend en efficiënter zijn, maar zijn ze dat ook echt? En zijn ze bovendien wel betrouwbaar en beter dan wat we nu gebruiken?
Hoe werken de verschillende nieuwe diagnostische tests?
Om deze vragen te beantwoorden moeten we eerst begrijpen hoe deze nieuwe diagnostische tests precies werken. Het idee achter al deze methoden is erg vergelijkbaar: ze testen voor de aanwezigheid van een of meerdere deeltjes die in het brein van Alzheimerpatiënten ophopen en daardoor ook in de bloedbaan komen of zelfs uitgeademd worden. Omdat er specifieke veranderingen zijn in de concentratie van die deeltjes wanneer iemand Alzheimer heeft is het mogelijk te bepalen of iemand aan de ziekte lijdt door te detecteren hoeveel van elk deeltje er aanwezig is in het monster dat je neemt. Wetenschappelijke rapporten van verschillende tests laten zien dat gezonde mensen en Alzheimerpatiënten met hoge precisie kunnen worden onderscheiden.
Wat zijn dan die deeltjes die door de nieuwe tests worden gedetecteerd en hoe zijn ze gerelateerd aan Alzheimer’s? De meeste tests focussen op twee eiwitten (proteïnes). Dit zijn de amyloid-? peptide en de tau proteïne. Amyloid- ? peptide is een substantie waarvan men denkt dat het de ziekte van Alzheimer veroorzaakt door bepaalde functies in het brein te verstoren bij ophoping van het eiwit. Daarbij is er ook vaak ophoping van een abnormale versie van de tau proteïne. Waar de normale tau proteïne een rol speelt bij het stabiel houden van bepaalde celstructuren in gezonde hersencellen heeft de abnormale versie juist giftige eigenschappen en kan het hersencellen beschadigen.
Zijn de nieuwe tests echt beter dan de huidige?
Hoewel de ophoping van deze twee eiwitten erg vaak aanwezig is bij Alzheimerpatiënten zijn er ook patiënten die dit verschijnsel niet laten zien. Daarbij zijn er ook oudere mensen zonder dementie die wel de ophoping hebben in hun brein. Hierom wordt de ziekte van Alzheimer meestal gediagnosticeerd met behulp van meerdere tests (waaronder cognitieve, fysiologische en bloedtests) om andere ziektes uit te sluiten, naast een (vaak pijnlijke) lumbaalpunctie om de amyloid-? en tau proteïne ophoping te meten. Dus de huidige standaardprocedure gaat veel verder dan slechts het testen voor de aanwezigheid van de deeltjes. Het is belangrijke je te realiseren dat alle nieuwe diagnosemethoden die op het moment ontwikkeld worden niet een vervanging zijn voor het huidige gehele pakket aan tests, maar dat ze wel de potentie hebben de pijnlijke lumbaalpuncties te vervangen. Daarom is het verhaal dat de media schetsen over dat de gehele diagnose veel makkelijk en sneller zal worden een beetje overdreven. Desalniettemin werken de nieuwe bloed- en ademtests goed in het detecteren van de aan Alzheimer gerelateerde deeltjes en is er dus vooruitgang om de diagnose van Alzheimer makkelijker te maken!
Jammer genoeg betekent dit niet per se dat die tests ook gebruikt zullen worden in brede onderzoeken om Alzheimer in een vroeg stadium te ontdekken, of dat ze impact zullen hebben op de behandeling van de ziekte. Hoewel er media zijn die geclaimd hebben dat we dankzij deze vooruitgang dichterbij een behandeling voor Alzheimer zijn kan alleen de toekomst echt uitwijzen wat het nut is van deze nieuwe diagnostische tests.
Geschreven door Eva, aangepast door Annelies en Monica, vertaald door Felix.
