Gezonde ouderen blijken beter in staat om hun negatieve emoties te reguleren dan gezonde jongeren. Mogelijk hebben zij gedurende het ouder worden een mechanisme ontwikkeld om met deze emoties om te gaan. Over het geheim van gelukkig oud worden.
Foto door “Marg” (CC BY 2.0 licentie)
Stel jezelf eens voor op 75-jarige leeftijd. Welk beeld doemt er voor je op? Sjokkend achter een rollator, mopperend op het warme weer, terwijl je de geraniums uit verveling voor de vijfde keer water geeft? Je kleinkinderen komen weer eens niet langs, of juist te vaak. De buurman maakt teveel lawaai. De kleinste irritaties houden je de hele dag bezig. Of zie jij jezelf eerder genieten van je oude dag? Wanneer we denken aan veroudering, dan is dit vaak negatief gekleurd. Onderzoek toont echter aan dat psychisch gezonde ouderen juist beter met negatieve emoties om kunnen gaan dan gezonde jongeren.
Spijtgevoelens bij ouderen
In een onderzoek naar spijtgevoelens door de groep van prof. Christian Büchel in Hamburg werden drie groepen vergeleken: een gezonde groep jong volwassenen, een gezonde groep ouderen en een groep ouderen die op latere leeftijd depressief was geworden. Alle deelnemers speelden een kansspel, waarbij ze risico konden nemen of juist op ‘safe’ konden spelen. Na het op ‘safe’ spelen werden ze soms geconfronteerd met de gemiste winst. De onderzoekers verwachtten dat de deelnemers bij een nieuw spel meer risico zouden nemen naarmate ze vaker geconfronteerd waren met gemiste kansen in eerdere spellen. Dit bleek echter alleen te gelden voor de jongeren en de depressieve ouderen. De groep gezonde ouderen liet zich niet beïnvloeden door eerdere gemiste kansen. Ook hadden ze minder last van spijtgevoelens na gemiste kansen.
Positieve kijk in het brein
Vervolgens werd ook de hersenactiviteit tijdens deze gemiste kansen vergeleken tussen de drie groepen. Gebieden in de hersenen betrokken bij positieve emoties zoals beloning (ventrale striatum) bleken bij alle proefpersonen minder actief na gemiste kansen, behalve bij de gezonde ouderen. Deze gezonde ouderen hadden bovendien relatief meer activiteit in een hersengebied wat vaak geassocieerd wordt met het reguleren van emoties (anterior cingulate cortex).
De kunst van het gelukkig oud worden
Samenvattend blijkt dus dat gezonde ouderen minder last hebben van spijtgevoelens, dat zij zich in hun gedrag hierdoor minder laten beïnvloeden en dat deze bevindingen samenhangen met patronen van hersenactiviteit die hierbij passen. De kunst van gelukkig oud worden is blijkbaar om gezond oud te worden. Of is het andersom: de kunst van gezond oud worden is om gelukkig oud te worden? De onderzoekers concluderen het laatste: depressieve ouderen gebruiken dezelfde hersengebieden als de jong volwassenen bij het omgaan met gemiste kansen. Mogelijk zijn zij juist daarom op latere leeftijd depressief geworden; ze hebben geen leeftijdsspecifieke methode ontwikkeld om met deze gemiste kansen om te gaan. Als dit waar is, dan zouden trainingen hierin wellicht het geheim vormen van gezond én gelukkig oud worden.
Meer informatie
Bronartikel: Don’t look back in anger!
Dit blog is geschreven door Daphne Everaerd. Daphne is promovenda op het Donders Instituut en psychiater in opleiding aan het Radboudumc. Zij doet o.a. onderzoek naar effecten van stress bij ouderen.
