This post is also available in Engels.
Door de jaren heen zien we bij het Donders Instituut heel wat breinen uit de MRI verschijnen, en ergens lijken ze allemaal enórm op elkaar. Een brein is een brein. Maar toch is elk brein weer heel erg anders.
Basislesje brein
Een brein bestaat uit een groot aantal onderdelen. Zo hebben we een hersenstam. De hersencellen hier regelen basale levensfuncties als ademen, de hartslag en het doorslikken van eten. Hierboven ligt het striatum, onder andere belangrijk voor het ervaren van beloning, en de thalamus, die functioneert als een groot centraal verdeelstation voor binnenkomende signalen. Aan de buitenkant van het brein zit de hersenschors (cortex), die nodig is om complexe gedachten en berekeningen uit te voeren.
Verder valt je misschien ook een zwarte ruimte op in het midden van het brein, het ventrikel. Dit is een holte gevuld met hersenvocht, dat niet alleen zorgt voor voedselverdeling en afvalverwerking maar ook een goede schokdemper vormt. Ten slotte ligt achteraan de onderkant van het brein het cerebellum, dat belangrijk is voor de coördinatie van bewegingen. Zonder het cerebellum zouden we niet rechtop kunnen lopen!
De kronkelige cortex
De grootste verschillen tussen mensen zie je in de cortex, de gekronkelde buitenste massa. Dankzij de kronkels past er zoveel mogelijk brein in de beperkte ruimte van de schedel. De cortex bestaat uit de grijze stof (de cellichamen van de hersencellen) en de witte stof (de connecties tussen de cellen). Terwijl dieren in de evolutie steeds slimmer werden, nam de grijze stof steeds meer ruimte in. Het oppervlak van het brein ging daardoor naar binnen deuken en kronkels vormen.
In dit filmpje van Harvard University zie je een experiment waarin ze een speciaal materiaal lieten opzwellen in een beperkte ruimte. Dit leverde uit zichzelf een vorm op die heel erg op een brein leek. Het bleek dat de verkreukeling in hogere mate automatisch verliep dan voorheen gedacht.
Toch treden er tijdens de verkreukeling van het brein ook grote verschillen op. De meeste kronkels lijken totaal niet op elkaar – alleen in grote lijnen zien we overeenkomsten. Breinen van een eeneiige tweeling lijken veel meer op elkaar dan anders, maar ook hier kun je verschillen ontdekken in de kronkels!
De twee breinen van een eeneiige tweeling. Zoek de verschillen! (Hint: de kronkels zijn anders!)
Er zijn nog veel meer redenen dat breinen kunnen verschillen. Onze genen maken veel uit, maar ook onze interesses. Ook als ons brein niet meer groeit kunnen zijn connecties namelijk nog verleggen. Zo zijn er studies waarin de onderzoekers studenten drie maanden lang lieten jongleren. Na deze drie maanden, waren de hersengebieden die de handen aansturen meetbaar groter geworden. Als je delen van je brein meer gebruikt, ontwikkelen ze zich dus beter. Je kunt de vorm van je brein nog beïnvloeden!
Zo zie je maar: ook al ben je een eeneiige tweeling, jouw brein is helemaal uniek. En door het naar je eigen wensen te gebruiken, veranderd het steeds een beetje mee.
Deze blog is geschreven door Annelies.
Bewerking door Mahur.
