This post is also available in Engels.
Onlangs besloten mijn collega’s en ik om buiten te gaan lunchen. Terwijl we onze weekendplannen bespraken, landde er een middelgrote spin op de jas van een van mijn collega’s, die gilde en bijna haar lunch liet vallen. Gelukkig bleef die ongedeerd, maar de reactie leidde tot een gesprek over spinnen en de verschillende gradaties van angst en afkeer die ze opwekken.
Arachnofobie
Angst voor spinnen wordt Arachnofobie genoemd. Bij het zien van een spin kan een arachnofoob zich ongemakkelijk voelen, beginnen te zweten, een snellere hartslag voelen. In extreme gevallen kan iemand niet in staat zijn om een kamer binnen te gaan met een spin erin of door angst helemaal geen tijd meer buiten doorbrengen. Hoewel we niet allemaal echte arachnofoben zijn, houden de meeste mensen niet echt van spinnen. We lijken ze minder leuk te vinden dan andere insecten: In een studie liet onderzoeker Antje Gerdes foto’s van spinnen en andere insecten zien aan een groep van 76 psychologiestudenten. De resultaten: spinnen worden inderdaad significant hoger gewaardeerd in termen van angst, gevaarlijkheid en walging.
Oorzaken
Wat maakt spinnen zo bijzonder? Meestal ontstaat angst als gevolg van een negatieve ervaring waarbij je een angstreactie vertoont. Dit proces staat bekend als klassieke conditionering: een neutrale prikkel wordt gekoppeld aan angst. Die angst blijft bestaan doordat men de prikkel blijft vermijden, een mechanisme dat bekendstaat als operante conditionering.
Bovendien zou er een evolutionair mechanisme in het spel kunnen zijn: De “preparedness-hypothese” stelt dat bepaalde angsten aangeboren zijn of op zijn minst gemakkelijk aangeleerd kunnen worden. Niet alle kinderen zijn bang voor spinnen als ze geboren worden, maar zelfs alleen maar kijken naar een angstige verzorger kan hen al bang maken, en het duurt langer voordat de angst verdwijnt dan bij andere angsten. Dit geldt niet voor andere insecten.
We weten echter niet helemaal waarom arachnofobie zo vaak voorkomt. Onderzoekers vermoeden dat het een combinatie is van aangeleerd gedrag en culturele versterking door de media (denk aan Shelob in Lord of the Rings of Aragog in Harry Potter). Wat we wel weten is dat angst in een specifieke fobie, als er niets aan gedaan wordt, een sensibilisatieproces in gang zet in de amygdala. Dat is een deel van de hersenen dat ongeveer zo groot is als een amandel en bekend staat als het angstcentrum van de hersenen. Herhaalde blootstelling aan dezelfde angstprikkel kan leiden tot een lagere activatiedrempel voor de amygdala.
Behandeling van Arachnofobie
Je hebt misschien wel eens gehoord van exposuretherapie, het idee is dat het jezelf blootstelt aan je angst en daardoor deze kan verminderen. Maar is herhaalde blootstelling goed of slecht? De sleutel is dat de blootstelling gepaard moet gaan met het succesvol overwinnen van je angst omdat het anders je angst alleen maar dieper verankert. Zelf een spin verwijderen in plaats van op anderen te vertrouwen leert je hersenen dat de angst beheersbaar is.
Dit gold ook voor mijn collega die besloot dat ze haar angst wilde aanpakken. Ze begon video’s op YouTube te bekijken: spinnenliefhebbers die zichzelf filmden terwijl ze hun spinnen lieten zien en de kijkers erover leerden. Gaandeweg raakte ze geïnteresseerd in plaats van bang en vandaag de dag kan ze gemakkelijk een spin in haar huis verwijderen als ze dat wilt.
- Auteur: Zoé Sandle
- Buddy: Charlotte Sachs
- Redacteur: Elena Markantonakis
- Vertaling: Dirk-Jan Melssen
- Vertaling redactie: Dirk-Jan Melssen
Foto door Julian Schultz via Unsplash
