Vorige week had ik het weer: je ziet een bekend gezicht, maar je kan niet plaatsen waarvan je het kent; bovendien kan je je de naam van die persoon niet meer herinneren. Is er een manier om je geheugen te trainen zodat dit minder vaak gebeurt? Ik vroeg het aan Boris Konrad, hij is gefascineerd door het geheugen, wereldrecordhouder in het onthouden van onder andere gezichten, en bovendien wetenschapper.
Foto: Boris Nikolai Konrad
Hoe ga jij te werk om nieuwe informatie te onthouden?
De techniek die meestal gebruikt wordt door geheugenkampioenen zijn geheugensteuntjes (in het Engels: mnemonics). Deze geheugensteuntjes zijn gebaseerd op de associatie tussen een visualisatie van het getal of woord dat je wilt onthouden en op voorhand geleerde hulpmiddelen zoals plaatsen. Ik heb voor de cijfers 0 tot 1000, duizend beelden uit het hoofd geleerd die samengaan met de getallen. Zo is getal 519 bijvoorbeeld een kabouter. Bovendien heb ik ook plaatsen in mijn hoofd, bijvoorbeeld de rechter hoek van mijn computerscherm, mijn toetsenbord, mijn muis. Beeld je nu in dat ik getal 5 1 9 8 6 5 9 2 1 wil onthouden. Dan loop ik in mijn hoofd langs de plaatsen. Bij mijn computerscherm eet de kabouter (getal 519) een rijpe vrucht (getal 865), op mijn toetsenbord zit de pitbull (getal 921). Zo kan ik vijftien 3-cijfer getallen die elk 1 seconde in beeld komen onthouden; dit is een wereldrecord. Bekijk het filmpje hier.
Kan iedereen leren uit het hoofd leren?
We onderzochten dit in Duitse studenten en inderdaad alle deelnemers vertoonden vooruitgang in het onthouden van informatie. Deze vooruitgang was niet afhankelijk van je intelligentie, maar wel van je beginpunt. En je beginpunt is dan weer wel afhankelijk van je intelligentie. Met andere woorden, alle studenten werden beter, maar wanneer studenten begonnen op een hoger niveau eindigden ze dus ook hoger. En studenten met een hogere intelligentie begonnen meestal op een hoger niveau.
Wat vertelt geheugentraining over de werking van het geheugen?
Toen ik net begon met het trainen van mijn geheugen was ik verbaasd dat er zoveel vooruitgang mogelijk was met behulp van deze visualisatie technieken. Je zou toch verwachten dat je hersenen zo efficiënt mogelijk werken, maar dat lijkt dus niet altijd het geval. We toonden aan dat geheugenkampioenen de informatie die ze visualiseren en zo onthouden niet in het werkgeheugen opslaan, maar meteen in het langere termijn geheugen. Onderzoek met geheugenkampioenen kan ons veel leren over de werking van de het geheugen, dit kan weer bijdragen tot het helpen van mensen met geheugenbeperkingen.
Door het internet en de mogelijkheid altijd alles op te zoeken, leren we tegenwoordig minder dingen van buiten, wat vind jij daarvan?
Ik zou zeker iedereen aanraden zijn geheugen te trainen. Feiten die je uit het hoofd kent kunnen gezien worden als een basis die vereist is om nieuwe informatie aan te koppelen. Hoe meer je geheugen getraind is hoe minder moeite het kost iets nieuws te onthouden.
Vergeet jij zelf wel eens een naam en gezicht?
Als ik gezichten en namen probeer te onthouden zoek ik woorden die gerelateerd zijn aan de naam van die persoon en beeld ik me die persoon zo in. Bijvoorbeeld bij Jeanette Mostert beeld ik me Jeanette in met een pot mosterd. Maar natuurlijk moet ik zelf ook mijn aandacht erbij houden om dingen te onthouden, bovendien blijf ik ook niet alles voor altijd onthouden.
Boris Konrad is gefascineerd door het geheugen, wereldkampioen in het onthouden van onder andere cijfers en onderzoeker aan het Donders Instituut.
Dit blog is geschreven door Winke.
Meer informatie
Filmpje: Boris onthoudt een spel kaarten (in het Duits)
Guinness World Record
De hersenen van geheugenkampioenen