This post is also available in Engels.
Je hebt net lekker geluncht en wil weer aan het werk, maar voordat je echt kan beginnen kak je ontzettend in. Waar komt dit vandaan? En hoe voorkom je dat je in zo’n ‘food coma’ terechtkomt?
Je lichaam gaat in de ruststand
De after dinner dip is een staat van slaperigheid die ontstaat na een maaltijd. Op het moment dat je iets eet – of dit nou `s ochtends, `s middags of `s avonds is – wordt het gedeelte van je zenuwstelsel geactiveerd dat je verteringsstelsel reguleert: het parasympatische systeem. Dit systeem is betrokken bij energiebesparing en rust, en zet onder andere je maag en darmen aan het werk. Het tegenhangende sympatische systeem – dat juist actief is wanneer je gestrest of actief bent – trekt zich dan terug.
Dit rustsysteem is ook de oorzaak van je inkakmoment. Op het moment dat dit systeem geactiveerd wordt, gaat je lichaam in de ruststand en gaat er meer bloed gaat naar je verteringsstelsel en daardoor minder naar je brein. Het verteren van voedsel kost namelijk veel energie en daar is zuurstofrijk bloed voor nodig. Doordat je brein minder (zuurstofrijk) bloed ontvangt ontstaat vermoedelijk de slaperigheid. Dit is ook terug te zien in je hersenactiviteit; tijdens de dip is er een toename van hersengolven die zijn geassocieerd met rust en slaap.
Maar waarom hebben we geen dip na het ontbijt?
Maar er is meer aan de hand: want waarom heb je vaker last van zo’n dip na de lunch dan na het ontbijt? Ten eerste komt dit door de grootte van de maaltijd. De heftigheid van de dip blijkt af te hangen van de hoeveelheid kilocalorieën in de maaltijd, en dit effect wordt sterker als je ook nog weinig nachtrust hebt gehad. Dit komt misschien doordat je meer en calorierijker gaat eten wanneer je moe bent. Omdat mensen dus vaak meer eten tijdens de lunch, is de dip achteraf dan ook heftiger.
Een tweede oorzaak van de sterkere middagdip heeft te maken met het zogenaamde circadiaanse ritme: de menselijke biologische slaap-waakcyclus. Mensen hebben – net als andere dieren – een interne biologische klok die ervoor zorgt dat we in de ochtend wakker worden en in de avond willen gaan slapen. Maar dit circadiaanse ritme bestaat uit meer dan alleen die twee momenten. Zo blijkt dat in het begin van de middag – tevens lunchtijd – er een dip is in onze waakzaamheid. Wanneer dit moment samenkomt met de after lunch dip zorgt dit dus voor extra veel vermoeidheid!
Hoe blijf je wakker?
Er zijn gelukkig wel wat dingen die je kunt doen om de middagdip te voorkomen of te verminderen. Als eerste kun je minder eten; kleinere snacks zorgen voor minder slaperigheid. Daarnaast helpt het om eerder eten, zodat de vertering van je eten niet samenvalt met de vermoeidheidsfase in je circadiaanse cyclus. Verder kan je de dip verminderen door in een lamp met blauw licht te kijken, koffie te drinken, een powernap te doen, of door een wandelingetje te maken. Lichaamsactiviteit zwengelt je actieve sympatische systeem aan waardoor je weer wakkerder wordt. Zo zorg je dat je ook in de middag nog productief kunt zijn!
Auteur: Felix Klaassen
Buddy: Floortje Bouwkamp
Redactie: Marlijn ter Bekke
Vertaling: Wessel Hieselaar
Redactie vertaling: Rebecca Calcott