Dansende dieren zijn schattig, hilarisch, en gewoon ontzettend aandoenlijk. Maar dansen ze ook? Bewegen ze echt op de muziek, of bewegen ze gewoon? Het antwoord brengt ons terug naar ons evolutionair verleden, terug naar wat ons mens maakt.
Picture with CC0 licence via pixabay.
Ken je deze video al? Kijken we hier echt naar twee Indiase olifanten die op Bach dansen? Ik betwijfel het. Ik geloof dat ze, bekeken vanuit het perspectief van de olifanten, reageren op het onbegrijpelijke geluid dat uit een stuk boom op een menselijke schouder lijkt te komen. Als ze echt aan het dansen waren op Bach, dan zouden ze gevoelig zijn voor het onderliggende ritme waardoor de olifanten synchroon zouden bewegen. De olifanten bewegen hun hoofden duidelijk op verschillende snelheden.
So you think they can dance?
Dergelijke YouTube video’s zijn ook wetenschappelijk geanalyseerd. In 2009 publiceerden Schachner en collega’s een invloedrijk artikel waarin ze claimden dat dieren daadwerkelijk kunnen “dansen”. Ze analyseerden meer dan 1000 clips van zogenaamd dansende dieren en vonden in slechts 33 clips dieren die een ritme aanhielden. Van de 30 filmpjes met een olifant erin liet er slechts één een “dans” zien. Dus het is mogelijk om dansende dieren op YouTube te vinden, maar je moet wel heel goed zoeken. De overgrote meerderheid van de “dansende dieren” zijn dieren die bewegen op een geluid dat ze niet begrijpen.
Waarom zijn er geen dansende honden?
De analyse van de YouTube filmpjes legde een intrigerend patroon bloot; de “dansers” behoorden allemaal toe aan soorten die vocaal kunnen imiteren, oftewel met hun bekken en snavels geluiden nabootsen. Veel huisdieren kunnen dit niet. Katten, honden, konijnen, noem maar op. Geen van hen kon ritme aanhouden. Naar alle waarschijnlijkheid heeft je hond geen flauw idee waar je mee bezig bent als je danst. Uit zijn perspectief zou het gewoon door herrie geïnduceerde epilepsie kunnen zijn.
Apen zonder ritmegevoel
Bijzonder genoeg kunnen onze evolutionaire buren, apen, ook niet op muziek bewegen. Schachner en collega’s hebben een experiment verricht met pinchéaapjes, waaruit bleek dat ze geen ritmegevoel hebben. In een ander experiment werd naar de hersenactiviteit van resusapen gekeken; ook hieruit bleek geen begrip voor de regelmaat in muziek. Dat is verrassend omdat zelfs menselijke zuigelingen een basaal gevoel voor ritme hebben. Het begrip van ritme scheidt ons dus van de andere primaten; het is een van de dingen die ons mens maakt.
Meer informatie
De YouTube studie: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0960982209009154#
Hersenactiviteit onderzoek bij resusapen: http://www.plosone.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0051369