This post is also available in Engels.
Hart- en vaatziekten vormen wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaak. En recent is uit wetenschappelijk onderzoek gebleven dat de kans op zulke ziekten groter is bij mensen met depressie. Je vraagt je nu misschien af hoe een depressie, die we vooral zien als een emotionele aandoening, invloed kan hebben op iets fysieks als het hart. Dat zit zo.
Microbiota in the gut. Bron: iStockphoto.com
Het hele verhaal draait om ontsteking. Zowel hart- en vaatziekten als depressie gaan gepaard met ontstekingsreacties in het lichaam. Depressieve patiënten hebben vaak zo’n hoge mate van ontsteking dat veel onderzoekers depressie beschrijven als een ‘staat van ontsteking’. Er is zelfs ontdekt dat knaagdieren die zijn geïnjecteerd met stoffen die ontstekingsreacties veroorzaken zich depressief gaan gedragen.
De lekke darm
Maar wat veroorzaakt deze ontstekingsreacties bij depressieve patiënten? Volgens een nieuwe theorie, wel de ‘lekke darm’ (leaky gut) hypothese, ligt de schuld bij de bacteriën in ons maag-darmstelsel (meer informatie over darmflora en je hersenen vind je hier).
Normaal gesproken is de darmwand ondoordringbaar, zodat bacteriën niet vanuit de ingewanden in de rest van het lichaam terecht kunnen komen. Depressieve mensen ervaren echter vaak chronische stress, en daar komen stresshormonen bij kijken. In kleine hoeveelheden kunnen deze hormonen geen kwaad, maar wanneer het lichaam er chronisch aan wordt blootgesteld kan het gebeuren dat de darmwand gaat ‘lekken.’
Op het moment dat de maag-darmbarrière niet langer ondoordringbaar is kunnen stukjes van bacteriecellen het lichaam binnendringen en dit veroorzaakt een afweerreactie, zoals ontsteking. En uit wetenschappelijk onderzoek is inderdaad gebleken dat het bloed van depressieve patiënten meetbare hoeveelheden bacteriemoleculen bevatte, terwijl dat bij gezonde mensen niet zo was.
Serotonine en depressie
Hoe leidt ontsteking dan precies tot depressie? Actuele onderzoeksresultaten lijken te wijzen op een verband met de wisselwerking tussen ontstekingsmoleculen en serotonine. Serotonine is een neurotransmitter die je stemming regelt, en de meeste antidepressiva werken dan ook door middel van het verhogen van de hoeveelheid serotonine in de hersenen. Ontstekingsmoleculen kunnen een enzym activeren dat op zijn beurt een remmend effect heeft op de moleculen waar serotonine van wordt gemaakt. Kortom, sterke ontstekingsreacties in het lichaam veroorzaken lagere hoeveelheden serotonine in de hersenen, en dit kan leiden tot depressie.
Ontstekingsbestrijding
Dankzij deze kennis zijn onderzoekers kunnen gaan nadenken over het aanpakken van ontstekingsreacties als middel in de strijd tegen depressie. In klinische proeven is al gebleken dat ontstekingsremmers een veelbelovend effect hebben op depressiesymptomen. Een andere mogelijkheid is het gebruik van probiotica, omdat die de hoeveelheid stress hormonen bij mensen kunnen verminderen en, bij ratten, zelfs de darmbarrière kunnen herstellen na blootstelling aan stress.
Veranderingen in het voedingspatroon zouden ook een positief effect op depressie kunnen hebben. Wetenschappers denken dat de grote hoeveelheden geraffineerde plantaardige oliën die in de westerse wereld worden geconsumeerd ontstekingsreacties zouden kunnen veroorzaken. Bepaalde voedingsmiddelen zoals vis, walnoten en lijnzaad bevatten het meervoudig onverzadigde vet omega-3 en hebben daarom weer een ontstekingsremmend effect.
Opvallend genoeg is uit onderzoek gebleken dat mensen die veel vis eten een lagere kans hebben op depressie. Veel patiënten, zelfs degenen bij wie antidepressiva geen effect hadden, ervaren minder zware symptomen na het innemen van omega-3 voedingssupplementen. Huidig onderzoek wijst er dus op dat ontstekingsbestrijding een sleutelrol zou kunnen spelen in de strijd tegen depressie.
Meer informatie
Artikel over de invloed van micro-organismen op hoe we ons voelen en gedragen
Artikel over depressieve klachten, vetzuren en ontsteking
Artikel over het effect van ontstekkingsremmende behandelingen bij depressie
Dit blog is geschreven door Juliette.