Twee wedstrijden gespeeld, twee strafschoppen tegen. Geen haan die daarnaar kraait, het Nederlands elftal is tenslotte toch al door naar de volgende ronde. Maar wat als deze trend zich voortzet? Kan Jasper Cillessen leren van de sportpsychologie en zich ontplooien tot een echte penalty-killer?
John van der Kamp laat zien welke houding de keeper groter laat lijken (B), en welke juist kleiner (C en D). Bron: Van der Kamp, J., & Masters, R. S. W. (2008). The human Müller-Lyer illusion in goalkeeping. Perception, 37, pg 952.
Toegegeven, Cillessen zat er dicht bij, die eerste strafschop van Spanje. Hij dook naar de goede hoek, maar kwam net te kort. Niets om zich voor te schamen; de keeper is nu eenmaal in het nadeel, zo’n 70% van de strafschoppen gaat erin. Toch zijn er kleine aanpassingen die Cillessen moeiteloos kan doorvoeren, mocht het vanavond tegen Chili nodig zijn.
Tip 1: Beweeg veel
De eerste tip is om zoveel mogelijk te doen om op te vallen en zo de nemer van de strafschop af te leiden. De Britse sportpsychologen Wood en Wilson lieten voetballers een strafschop nemen waarbij de keeper afwisselend stilstond of juist druk bewoog. In het laatste geval hadden de spelers meer moeite met het negeren van de keeper, keken meer naar hem, en schoten dichter in de buurt zodat de keeper vaker de strafschop kon tegenhouden.
Tip 2: Maak je kleiner
Keepers moeten dan wel de goede bewegingen maken. Verrassend maar waar, de keeper kan zich het best zo klein mogelijk maken. John van der Kamp van de VU laat zien dat de houding van de keeper de richting van het schot kan beïnvloeden. Hij laat zien dat met de armen hoog de keeper groter wordt ingeschat dan hij daadwerkelijk is. Houdt de keeper de armen lager, dan wordt hij juist kleiner ingeschat, zo’n 8 centimeter. Meestal geldt hoe groter hoe beter, maar bij de armen hoog wordt de bal verder van de keeper geschoten en helaas voor de keeper niet zo ver weg dat de bal buiten de palen belandt. Bij de armen laag wordt het schot dichter bij de keeper gemikt waardoor hij meer kans heeft om de bal te stoppen.
Tip 3: Sta net naast het midden
Met alleen goed bewegen is de keeper er nog niet: hij moet dat ook op de goede plek doen. Diezelfde Van der Kamp liet keepers een klein stukje naast het midden van het doel staan, slechts 10 cm. Dit kleine verschil viel de nemers van strafschoppen niet op: ze gaven aan dat de keeper precies in het midden stond. Toch schoten ze vaker naar de kant waar de meeste ruimte was. Dus als een keeper bewust een paar centimeters links van het midden gaat staan, is de kans groter dat het schot naar rechts wordt gericht.
Het is dus eigenlijk best simpel voor Jasper Cillessen. Als hij ietwat naast het midden gaat staan en daarbij flink beweegt met de armen naar beneden, dan zou het zo maar kunnen dat hij de held van het toernooi wordt.
Dit blog is geschreven door gastblogger Suzanne Jongman. Suzanne is promovenda op het Max Planck Instituut voor Psycholinguistiek en doet onderzoek naar de rol van aandacht bij taalproductie. Ze kan zelf totaal niet voetballen maar is toch groot fan van Ajax en van de interviews met Louis van Gaal.