Het aantal mensen dat social media gebruikt blijft toenemen. Ruim de helft van de Nederlanders gebruikt Facebook, waarvan 40% zelfs dagelijks. Daarnaast zijn we ook nog flink actief op Youtube, Google+, LinkedIn, Instagram en Twitter. Opvallend is dat het vertrouwen in social media het afgelopen jaar is gedaald. De voornaamste reden is de zorg om privacy. Bedrijven verzamelen steeds meer persoonlijke gegevens en verkopen deze maar al te graag door. De vraag die de gebruiker zich dan ook regelmatig stelt: weegt het nut van sociale media zwaarder dan de zorgen om privacy?
Foto door John Blanding/The Boston Globe via Getty Images
In het boek “De Cirkel” van Dave Eggers (2013) analyseert de schrijver deze vraag door een kijkje te nemen in een ‘ideale’ wereld; een wereld waarin alles openbaar moet zijn. De hoofdpersoon deelt graag haar mening over alles waar zij zich in het dagelijks leven mee bezig houdt. Ze kan overal gevolgd worden omdat ze zelf een camera draagt en omdat er op iedere hoek van de straat wel eentje hangt. Dit geeft haar heel veel voldoening en ze voelt zichzelf dan ook de gelukkigste persoon op aarde.
Eigen mening geven geeft voldoening
Recent onderzoek van de Harvard universiteit laat deze voldoening zien aan de hand van gedragsexperimenten. Proefpersonen werden voorgelegd met twee keuzes: (1) hun mening geven over een bepaald onderwerp of (2) het beoordelen van de mening van anderen over datzelfde onderwerp. Met behulp van een hersenscanner vonden de onderzoekers dat het verkiezen van keuze 1 boven keuze 2 gekoppeld was aan hersengebieden die te maken hebben met geluk.
In een vervolgonderzoek werden proefpersonen drie keuzes voorgelegd: (1) het beantwoorden van een vraag over henzelf (bijvoorbeeld: “Hou je van skiën?”); (2) het beantwoorden van een vraag over iemand anders (“Houdt Barack Obama van skiën?”) of (3) een waar-of-niet-waar vraag over een feit (“Leonardo da Vinci schilderde de Mona Lisa.”). Deze drie keuzes leverden allemaal geld op, alleen wel verschillende hoeveelheden. Uit de resultaten bleek dat proefpersonen keuze 1 verkozen boven keuze 2 en 3, zelfs al waren de laatste twee keuzes meer geld waard. Ook dit onderzoek bleek dezelfde hersengebieden te activeren. Proefpersonen vinden het dus belangrijk om hun eigen mening te geven.
Privacy
Toch gaat de hoofdpersoon in het boek op een gegeven moment twijfelen aan deze ‘ideale’ wereld. Ben je nog wel jezelf als alles openbaar is? Of ga je juist anders gedragen omdat dat gedrag het gewenste gedrag is? Zo dreigt er een breuk met haar ouders te ontstaan omdat deze zich meer gesteld voelen op hun privacy dan de hoofdpersoon zelf. Doordat je wordt meegenomen in haar gedachtes, leg je jezelf ook de vraag voor of het nut van sociale media zwaarder weegt dan de zorgen om privacy.
Ik ben dan ook zeer benieuwd naar jullie mening hierover. Laat deze vooral achter in een reactie op dit blog via, hoe kan het ook anders, social media!
Meer informatie
Nieuwsbericht over social media-gebruik in Nederland
Bronartikel over voldoening krijgen door je mening te geven
Onderzoek van Bits of Freedom en De Correspondent naar privacy op het Internet
Dit blog is geschreven door Bart Alberts. Naast promovendus is hij onze eigen social media-expert.
Bewerking door Julian.