This post is also available in Engels.
Het uiten van dankbaarheid wordt al tijden gezien als een belangrijk onderdeel van de sociale etiquette, mindfulness, en positieve psychologie. Dankzij een simpel “dankjewel” vinden mensen je leuker, ga je beter om met stress en verbeter je je persoonlijke gesteldheid. Er zit echter meer achter: Dit soort manieren beïnvloedt mensen om ons heen op een complexere manier.
Heb Geen Spijt van Dankbaarheid
Het ontvangen van dankbaarheid is net zo belangrijk als het uiten ervan. Een recent onderzoek naar verzorgsters bij acute problemen vond dat vaker bedankt worden gerelateerd was aan betere gerapporteerde fysieke en mentale gezondheid. Een “dankjewel” tegen een collega geeft voldoening. Veel mensen relateren hun identiteit aan hun werk en de gevoelens van waardering die ze ervaren in hun functie.
Het uiten van dankbaarheid vergroot ook de kans dat iemand je later weer zal helpen. Onderzoekers ontdekten dat mensen die werden bedankt twee keer sterker geneigd waren dezelfde mensen later weer te helpen vergeleken met mensen die geen erkenning kregen voor hun inspanningen. Proefpersonen die dezelfde persoon nogmaals wilden helpen, na een bedankje, deden dit omdat ze het fijn vonden dat ze nodig waren en omdat ze zich meer sociaal gewaardeerd voelden dan zij die niet bedankt werden. Hetzelfde onderzoek vond ook dat mensen die bedankjes ontvingen twee keer zoveel kans hadden om ook een andere persoon te helpen de volgende dag.
Uitwisseling van verantwoordelijkheid
Het concept van anderen bedanken is een van de vele dingen die belangrijk worden geacht om relaties te verlichten en conflict te vermijden. Een recent onderzoek van de Carnegie Mellon Universiteit keek naar de onderliggende psychologie van dit soort uitwisselingen en presenteert een nieuw framework voor waarom bedanken, verontschuldigen, opscheppen en beschuldigen vitale sociale interacties zijn die verantwoordelijkheid communiceren van de ene naar de andere persoon.
De onderzoekers die het bovenstaande framework hebben voorgesteld stellen dat, voor de spreker, alle vier de types van communicatie te maken hebben met een balans in de zelfperceptie van ofwel competentie of warmte. Het maken van bedankjes en verontschuldigingen communiceert zorg en vriendelijkheid, maar ten koste van gevoelens van onbekwaam- en kwetsbaarheid. Omgekeerd geeft opscheppen en beschuldigen de spreker een gevoel van competentie, wat ten koste gaat van egoïsme en onvriendelijkheid.
Aan de andere kant ervaart de persoon die de communicatie ontvangt dezelfde uitwisseling op een andere manier. Een “dankjewel” of een verontschuldiging lijkt de spreker zowel warmer als competenter te maken, terwijl een beschuldiging of gepoch de spreker juist onvriendelijk en incompetent maakt.
Dit opvallende verschil in perceptie versus zelfperceptie kan de reden zijn waarom mensen die dankbaarheid en verontschuldigingen uitspreken meer worden gewaardeerd in de maatschappij dan zij die beschuldigen of opscheppen – acties die als ongemanierd en onbevallig worden beschouwd. Het nieuwe framework kan mogelijk ook verklaren waarom vrouwen zich vaker verontschuldigen dan mannen, omdat veel culturen helaas meer waarde hechten aan warme vrouwen dan aan competente.
Hoewel we misschien makkelijk “sorry” of “dankjewel” zeggen, doen we dit automatisch en zonder ons bewust te zijn van de motivatie of de effecten van dergelijke communicatie. Dit soort interacties lijken misschien klein maar spelen een grote rol in ontelbare dagelijkse uitwisselingen, van fooi geven aan een serveerster tot het waarderen en gelukkig maken van onze collega’s.
Geschreven door Christienne Gonzales Damatac
Aangepast door Monica Wagner en Marisha Manahova
Vertaald door Felix Klaassen en Jill Naaijen
